Lampen op zon- of bewegingsenergie

Je hebt ze in alle soorten en maten, lampen die werken op zonne-energie en/of bewegingsenergie. Mocht er dus een stroomtekort optreden, hoeven we niet in het donker te zitten.
Maar ook interessant als je graag een lamp die op duurzame energie werkt en waarbij je onafhankelijk bent van het stroomnet.
Steek hier je licht op!

WakaWaka

De WakaWaka is de meest efficiënte solar-led lamp ter wereld.
Je kan hem op een fles zetten en zo heb je een tafelmodel-lamp.

WakaWaka’s die hier verkocht worden, dragen bij aan het nog meer betaalbaar maken van de lamp voor gezinnen in ontwikkelingslanden. Want er zijn 1,5 miljard mensen die niet zijn aangesloten op het elektriciteitsnet en zijn aangewezen op het gebruik van kerosinelampen. Deze kerosinelampen zijn:

Gevaarlijk (ruim 16.000 ernstige ongelukken met brandwonden PER DAG).
Ongezond (780 miljoen vrouwen en kinderen inhaleren het equivalent van twee pakjes sigaretten per dag.
Duur (kost tot 20% van het inkomen).
Milieuvervuilend (265 miljoen ton CO2= ruim 50% van de mondiale uitstoot voor huishoudelijke verlichting).

Met de WakaWaka kun je ook elektrische apparaten opladen.

Zaklampen

Zaklampen zijn er werkelijk in alle mogelijke variaties.
Er is het linkermodel, power-zaklamp, deze kan je opladen door aan een hendel te draaien.
En het rechtermodel kun je opladen door een hendel en door het ingebouwde zonnepaneel.

Zaklampen met extra functies

Je hebt ook zaklampen die meerdere functies hebben.
Het linker model is een zaklamp en gsm-oplader tegelijktijd.
En het rechter model is zowel zaklamp als radio.

Zaklamp en hanglamp: 2-in-1

Er zijn ook lampen die je zowel kunt gebruiken als zaklamp en als hanglamp.
Zoals dit harmonica-model, ingedrukt is het een zaklamp, uitgerekt een lantaarn die je ook kunt ophangen.

Campinglampen
Uiteraard kun je campinglampen niet alleen voor kamperen gebruiken.
Deze campinglamp is oplaadbaar met een ingebouwd zonnepaneel. Deze lamp geeft meer dan alleen licht, je kan er ook je gsm mee opladen.

Fietsverlichting oplaadbaar door zonnepanelen
Een paar jaar geleden ging ik naar de fietsenmaker om mijn fietslicht te laten herstellen, er was een probleem met het dynamo. Hij antwoordde dat hij dat niet meer ging repareren, er waren alleen nog maar fietslampen met een batterij, veel gemakkelijker.
Fijn, dan hoefde ik in het donker voortaan niet meer zwaarder te trappen.
Maar een batterij is natuurlijk niet eco, daarom is er deze fietsverlichting die je door zonnepanelen kunt opladen.

Keuken

Leven zonder koelkast

Wij leven al een paar jaar zonder koelkast en diepvries en dat gaat prima.
Daardoor hebben we een veel lager elektriciteitsverbruik.
Plus ook geen irritant gezoem van de koelkast meer.

Maar hoe doen we dat dan?
We eten vegan, dus geen vlees, vis en melkproducten. Dat maakt leven zonder koelkast al een stuk makkelijker.
Groenten en fruit zijn prima zonder koelkast te bewaren.
En de enkele producten die we eten die wel koeling nodig hebben, eten we als we boodschappen hebben gedaan.

Groenten en fruit zonder koelkast?
Eén keer per week doe ik boodschappen en daarna stel ik ons weekmenu op aan de hand van de houdbaarheid van de groenten. Dus dag 1 en 2 eten we groenten die niet lang zonder koeling houdbaar zijn, zoals sla, paksoi, spinazie, broccoli, boontjes.
Op dag 3 en 4 die groenten die iets langer vers blijven.
En de laatste dagen van de week groenten die goed houdbaar zijn, zoals wortelen, prei, kool, courgette, bieten, pompoen, witlof.

Vaak bewaren mensen al hun groenten in de koelkast, maar voor veel groenten is het zelfs beter om buiten dan in de koelkast bewaard te worden. Dit geldt met name voor warmteminnende groenten zoals paprika, tomaat, courgette, komkommer, aubergine, avocado en pompoen.
Voor alle groenten geldt trouwens, met of zonder koelkast, dat je ze thuis beter gelijk uit het plastic haalt. Groenten moeten immers kunnen luchten.

Hoe met andere producten die koeling nodig hebben?
Wij eten de dag dat ik boodschappen heb gedaan en de dag daarna tofu en tempé. En de andere dagen eten we linzen, noten, kikkererwten en bonen als eiwitbron.
Ook eventuele andere producten uit de koeling eten we enkel op de boodschappen-dag. Maar veel andere koele producten dan tofu en tempé eten wij eigenlijk niet.

In de zomer?
Vaak wordt ons de vraag gesteld of leven zonder koelkast ook in de zomer mogelijk is?
Ja, want dan kunnen we natuurlijk verse groenten uit onze tuin halen en dan heb je helemaal geen koelkast of specifieke bewaarmethoden nodig.

Restjes eten?
En wat met restjes eten die over zijn?
Nooit gooien we eten weg! Wij eten twee maal per dag een groenten maaltijd, dus die restjes worden gewoon binnen een halve dag in de volgende maaltijd gebruikt.

Soort-specifieke bewaarmethoden
We passen wel soort-specifieke bewaarmethoden toe. Groenten die onder de grond groeien, bewaren we ook koel en in het donker, zoals aardappelen, uien, witlof, bieten. Helaas hebben we geen kelder, dus leggen we deze groenten in een papieren zak in de koele garage.
Groenten die rechtop groeien, bewaren we ook rechtop in een bak met vochtige aarde, zoals wortelen en prei.

Appels, peren, bananen, abrikozen, pruimen, perziken, passievruchten en tomaten trouwens altijd afzonderlijk bewaren en niet in de groentemand of fruitschaal leggen. Want deze vruchten produceren ethyleen dat sommige groenten en fruit sneller doet rijpen en dus ook rotten.
Voor aardappelen is de stof ethyleen overigens wel goed, omdat dit de kieming remt. Dus bewaar je appelen bijvoorbeeld bij de aardappelen.
In onderstaande tabel vind je welk groente en fruit ethyleen-producerend en welke ethyleen-gevoelig zijn en waarvan je contact met ethyleen-producerende soorten dus beter voorkomt.

Deze tabel is beschikbaar voor donateurs in de Kennisbank

Een onderzoekster ging luisteren naar oudere mensen en vertaalde hun kennis over het bewaren van voedsel in een hedendaags design. Zie hier haar project:

Zonne-koelkast
De zon stelt ons in staat om elektriciteit op te wekken (mbv zonnepanelen) en om zaken op te warmen: zonneboiler, zonnedouche & solar-cooker.
Maar je kunt ook koelen met de kracht van de zon!

Een zonne-koelkast werkt op het principe van 2 potten die in elkaar worden geschoven en waar zich nat zand tussen bevindt. Het water in het zand gaat verdampen en daardoor daalt de temperatuur van de binnenste pot.

Verwacht overigens niet dezelfde koele temperaturen als bij een "echte" koelkast, maar slechts enige graden verschil met de omgevingstemperatuur.

Droogkast
Met een droogkast kun je groenten en fruit drogen waardoor ze veel langer houdbaar zijn. Zelf doen we dit niet, omdat we vers voedsel boven gedroogde voeding prefereren. Maar zij die er geïnteresseerd in zijn, kunnen hier meer info vinden hoe je zelf een droogkast kunt maken.

Zonder koelkast is "cool"
Leven zonder koelkast is dus perfect realiseerbaar. En het voordeel hiervan is, naast het minder energieverbruik, dat je ook weer echt bewust wordt van de afzonderlijke groei-omstandigheden van groente en fruit en die probeert na te bootsen in de bewaarmethode. Als je die methodes eenmaal toepast, heb je zelden nog rotte groenten of fruit.
Aangezien duurzaam leven, je eigen groenten kweken en belangstelling voor vergeten rassen tegenwoordig helemaal hip is, hoort zonder koelkast leven en het toepassen van soort-specifieke bewaarmethoden daar ook bij.
Daarom voorspel ik alvast dat de nieuwe trend gaat zijn: Zonder koelkast is "cool"!

Wonderpan

Een wonderpan, is dat een pan uit een sprookje? Nee, hij bestaat echt!
Het is een pan die je op het fornuis zet en werkt als oven. Omdat je dus enkel de pan verwarmt en niet de gehele oven, hoef je veel minder ruimte te verwarmen. En bespaar je dus elektriciteit in het geval van een elektrische oven of gas bij een gasoven.

Geen herrie
Plus nog een voordeel, een elektrische oven heeft een ingebouwde ventilator die altijd automatisch herrie gaat maken, grrrr... En die blijft maar loeien ook als je de oven al uit hebt gezet en je lekker van je taart aan het genieten bent.
Met de wonderpan heb je dit lawaai niet, je kan gewoon rustig in de keuken verder kokkerellen (of al het bakgerei afwassen...) en je daarna in alle rust volledig overgeven aan het smaak- en geurgenot van vers gebakken taart, mmm!

Geld- en ruimtebesparing
Met een wonderpan hoef je dus niet eens meer een oven in huis te hebben, wat je veel geld voor de aankoop van een oven kan besparen. Maar net zo belangrijk, het bespaart je ook veel ruimte in je keuken!

Werking
De pan heeft een tulbandvorm, waar je je beslag in doet. Deze sluit je af met het deksel met ventilatiegaten. Op het fornuis zet je het bodemplaatje met in het midden een gat. De bodemplaat wordt verwarmd. De warmte stijgt op door het gat in het midden, gaat de pan in en verlaat de pan weer via de ventilatiegaten. Daardoor wordt de warmte heel gelijkmatig verdeeld, zodat het baksel overal goed gaar wordt.
De pan is geschikt voor alle warmte-bronnen, dus ook inductie en houtkachel.

Materialen
De Wonderpan is verkrijgbaar in RVS en aluminium.

Ik kreeg de vraag of het gebruik van de aluminium wonderpan niet schadelijk is voor de gezondheid omdat aluminium een mogelijke rol zou spelen bij dementie en Alzheimer? Wetenschappelijke bronnen melden echter dat een belangrijke rol van aluminium hierin zeer onwaarschijnlijk is (bron). Mocht er toch een mogelijk verband zijn, dan moet je zoveel aluminium binnen krijgen dat dit in het dagelijks leven niet mogelijk is (bron).

Wij gebruiken de wonderpan hooguit eens per maand om een taartje te bakken. De kans is veel groter om aluminium binnen te krijgen via deodorant (aluminium is daarin een belangrijk ingrediënt omdat het de zweetgangen afsluit, zodat de huid minder zweet kan afgeven), eten en drank uit blik, aluminiumfolie en -verpakkingen, voedingsadditieven (diverse E-nummers bevatten aluminium) en vaccinaties (door aluminiumhydroxide reageert het immuunsysteem alerter op de aangeboden antigenen).

Waar te koop?
Je kan de wonderpan hier bestellen.

Zo zie je dat energie-, geld- én ruimtebesparing perfect matchen met heerlijke taart.
Eco-leven is geweldig (lekker)!

Hooikist en hooimadam

Een veel gebruikte tip om in de keuken energie te besparen is het gebruik van een hooikist. Je kookt het eten even goed door, zet het in de hooikist, waarin het eten dan verder kan garen zonder dat je dus nog elektriciteit of gas nodig hebt. Ideaal voor stoofpotjes, zilvervliesrijst, kikkererwten, bonen en linzen!

Wij hebben echter geen hooikist, omdat ik een kist teveel ruimte in beslag vind nemen. Ik gebruikte een theemuts. Je kan de pan ook in je bed onder het dekbed plaatsen.
Het probleem bij de theemuts was dat ik er enkel een klein pannetje onder kon plaatsen. En een grotere pan in bed plaatsen leek me niet zo goed idee, stel dat hij omvalt, kan ik al mijn beddengoed wassen. Dan is er geen energiebesparing meer, maar energieverspilling.

Dus ik was heel blij toen ik de Hooimadam vond. Geschikt voor kleine én grote pannen en als we hem niet gebruiken, neemt hij (of beter zij) weinig plek in beslag.
De Hooimadam is verkrijgbaar in verschillende formaten en kleuren.

We weken de avond vantevoren kikkererwten of bonen. De volgende ochtend even met vers water spoelen en aan de kook brengen. Als het geheel goed kookt, gaat de pan in de Hooimadam en 's avonds zijn ze gaar.
De zilvervliesrijst brengen we 's ochtends na het ontbijt even aan de kook, dan in de Hooimadam en voor de middagmaaltijd hebben we heerlijke gare rijst.

Blender zonder elektra

Onze blender werkt zonder elektriciteit, maar wordt met de hand aangedraaid.

Plaatsbesparing
Wat ik een voordeel vind, is dat dit simpele apparaat geen 21 verschillende opties heeft, waardoor er niet allemaal verschillende attributen in je keukenkastje liggen die je eigenlijk toch nooit gebruikt.

En deze blender is eigenlijk bedoeld voor kamperen, dus het voetstuk past in de kom om zo plaats in je rugzak te besparen. Maar natuurlijk ook in je keukenkastje. Waardoor er weer meer plaats is voor grootverpakkingen.

Omdat deze kampeer-blender lichtgewicht is, moet je het voetstuk tijdens gebruik wel met de bijgeleverde C-klem vastzetten om zo voldoende kracht uit te kunnen oefenen.

Snelheden
Hij heeft twee verschillende snelheden. Als je het handvat bovenin plaatst draait hij gemiddeld, maar als je hem onderin plaatst, gaat hij supersnel!

Ik ben echt heel blij met mijn nieuwe blender, weer een elektrisch apparaat minder, minder rommel in mijn keukenkastjes en toch lekker notenmelk zonder afval te hebben!

In dit filmpje zie je de blender in werking:

Helaas is deze blender niet meer verkrijgbaar.
Goed alternatief is een passe-vite / passeerzeef, werkt ook zonder elektra én is plastic-vrij!

Keukenmachine zonder elektra

Wij hebben zelf de Multisnijder gekocht:

Er zijn ook verschillende andere modellen te koop:

Nog een Multisnijder-model dat ook werkt door aan een touw te trekken.
En een Groentemolen die werkt door aan hendel te draaien.

Nu kunnen we dus weer heerlijke koolsalade eten, zelf kikkererwtenburgers maken en noten fijnhakken voor choco-dadel-cashew-taart. Een fijn keukenapparaat dat heel handig is, niet veel plek in de keukenkastjes in beslag neemt én geen elektriciteit nodig heeft.

Water koken: zonder gas of elektra

Het stond al zolang op mijn verlanglijstje en nu eindelijk aangeschaft: de KellyKettle!

Dit is een efficiente outdoor fluitketel met een inwendige schoorsteen en zo werkt het:
je vult de ketel met water, je doet wat takjes in de vuurbasis, je zet de ketel op de vuurbasis, je steekt het vuur aan, de warmte en vlammen gaan door de schoorsteen en als het water kookt, hoor je het fluiten door de groene fluitdop.

Je hebt dus geen gas of elektriciteit nodig oftewel volledig off-grid en fossielvrij!
Het is veel efficienter dan een pan water in het vuur hangen, want het heeft dezelfde werking als een rocket stove, met een paar takjes kun je een liter water koken.
En wist je dat de KellyKettle al 135 jaar bestaat!

Ik ben er zo blij mee:

Geen gas of elektriciteit nodig, volledig off-grid en fossielvrij water koken.
Een van onze kinderen wil constant fikkie stoken, nu kan hij fikkie stokken en tegelijkertijd thee voor mij zetten. Hij vraagt nu constant of ik nog thee wil ;-)
Datzelfde kind is nogal ~~druk~~ dynamisch en moet dus regelmatig naar buiten.
En hij speelt graag buiten: bomen te klimmen, pijl-en-boog schieten, hutten bouwen, dammetjes maken, rondje fietsen.
Maar nu kan hij, als hij van school komt, ook lekker naar buiten om vuurtje te maken, kan zijn hoofd leegwaaien én hij voelt zich nuttig.
Wij hebben in de tuin zoveel stapels met takken, nu kunnen deze goed gebruikt worden.

Het vuur wordt aangestoken, de pret kan beginnen

Diverse groottes en merken

Er zijn diverse soorten KellyKettles:
- 1,6 liter = Basecamp Kettle
- 1,2 liter = Scout Kettle
- 0,6 liter = Trekker Kettle (ideaal voor hiken)

Ze zijn zowel beschikbaar in rvs als in aluminium (lichtgewicht voor hiken).

Terwijl ik deze blog schreef, zag ik ook een KellyKettle van ander merk, namelijk FeuerKanne, met ook diverse volume-eenheden, deze heb ik ook opgenomen in mijn webwinkel.


KellyKettle 0,6 / 1,2 / 1,6 liter	KellyKettle-set 1,2 / 1,6 liter	FeuerKanne 0,75 / 1,2 / 1,5 liter

Multifuntioneel: meer dan water koken, ook grill en kookplaat

De Kelly Ketlle is voor meer geschikt dan enkel water koken, want hij wordt geleverd met diverse accessoires zodat je hem voor meer doeleinden kan gebruiken.

Meegeleverde accessoires:
kookpan, rooster, braadpan, pit/steun, afneembaar handvat voor pannen

Met het meegeleverde rooster, kun je de vuurbasis ook als grill gebruiken.
Op de ketel kun je de pit/steun plaatsen waar je dan de meegeleverde pan op zet, zodat je het als kookplaat kan gebruiken.
Op het rooster kun je de pan plaatsen en zo de vuurbasis gebruiken als kookplaat.
De pit/steun kun je trouwens onder vuurbasis plaatsen, zodat je geen brandvlekken op de ondergrond krijgt.

Anecdote: meer buiten zijn en back-to-basics-moment

Ik hoorde een vrouw eens vertellen dat ze de KellyKettle dagelijks gebruikte, zo moest ze dus naar buiten als ze thee, koffie of heet water wilde en daardoor kwam ze veel meer buiten.
Ook had ze dan telkens een back-to-basics-moment of oer-gevoel, buiten bezig zijn met iets essentieels, in plaats van binnenshuis klakkeloos de waterkoker aanzetten.

Blij, water koken off-grid en fossielvrij!

Als je ook enthousiast bent geworden over de KellyKettle en hem wilt kopen, zou je dat dan via mijn webwinkel willen doen? Het kost jou niets extra's en zo ontvangt onze vereniging een percentage, op deze manier steun je de website GreenEvelien. Alvast bedankt!

Onze zonne-oven

Ideale tijd om over onze nieuwe zonne-oven te schrijven!

Onze zonne-oven in werking:
bananenbrood met chocolade-stukjes (mmm) in 10 minuten gebakken

Overweging

Ik moet wel bekennen dat ik lang heb getwijfeld over de aanschaf van de zonne-oven:

supertof om direct met zonne-energie (zonder stroom) te koken/bakken = low-tech

we zijn off-grid, dus hebben in de zomer een overschot aan energie, waarom dan extra "apparaat" of gadget kopen, terwijl we dus al op gratis zonne-energie kunnen koken?
(dit geldt ook voor zonnepanelen met net-aansluiting, op de meeste momenten dat je zonne-oven kunt gebruiken, heb je overschot aan stroom)
extra bezit wat we dus qua energie-voorziening niet nodig hebben,
oftewel past niet binnen minimalisme

Maar als eco-madam vind ik het gewoon stoer om een zonne-oven te hebben.
Dus een zonne-oven gekocht, maar dat ging niet zomaar, want je hebt natuurlijk veel verschillende modellen ;-)

Verschillende modellen

Je hebt drie verschillende basis-modellen:


parabool	kist	cilinder

De eerste twee modellen kennen de meeste mensen vaak al wel, het derde model heeft hetzelfde type buis (heat-pipe) dat wordt gebruikt voor een zonneboiler.

Van deze drie versies heb je ook opbouwbare uitvoeringen:


parabool met panelen	kist opvouwbaar & transparant scherm	cilinder reisversie

En je hebt ook nog combi's:


kist met parabool	cilinder in opvouwbare parabool	hybrid cilinder: werkt op zon, maar ook elektrisch

Er zijn ontelbare uitvoeringen van zonne-ovens, maar je kan ze dus indelen in de bovenstaande categorien.

Zonne-oven perfect alternatief voor bbq

Van de cilinder-versie zijn ook grote en dubbele modellen beschikbaar, een ideaal alternatief voor de bbq:

duurzamer
gezonder
geen rook = buurvriendelijk

Hoe maken of waar kopen?

In mijn Kennisbank vind je een document hoe je zelf een zonne-oven kunt bouwen:

Naast zelf maken, kun je ook 13 verschillende modellen kopen in mijn Webwinkel:

Een aankoop via mijn webwinkel kost jou niets extra's en zo ontvangt onze vereniging een percentage, op deze manier kan je blogs gratis blijven lezen. Alvast bedankt!

Mijn keus

Ik heb gekozen voor een cilinder:

Deze is het meest efficient.
Er wordt zelfs beweerd dat je er in de winter mee kan koken, als de zon maar schijnt.
Dat wilden we als eco-onderzoeks-familie natuurlijk testen ;-)
Dus hebben we hem in de winter toen de zon scheen buiten gezet en het werkt super: na paar minuten waren de rauwe noten heerlijk geroosterd!
Deze is ook het kleinste.
Past binnen mijn minimalisme, want heb niet één, maar al twee keer keukenkasten uitgebroken, dus bewust niet veel opbergruimte meer.

Nadeel is dat je er geen hele pan in kan garen, dan kies je beter voor parabool of kist.

Niet veel milieu-impact, wel kinders die fanatiek low-tech koken/bakken
en ik krijg thee met cake!

Ik schreef dus al dat de milieu-impact van de zonne-oven en de KellyKettle niet super zijn, want het is niet dat we daardoor mega veel gas of elektra uitsparen, maar het is gewoon tof om op een andere manier te koken!

En ik heb het eigenlijk vooral gekocht als duurzaam "speelgoed" voor de kinders ;-)
Onze zoon kan met de KellyKettle lekker vuurtje stoken en tegelijkertijd thee voor mij zetten.
En zodra de zon schijnt, schieten de kinders de keuken in om beslag te maken om bananenbrood in de zonne-oven te gaan bakken.
Oftewel kinders zijn bezig en ik krijg thee en cake, goed bekeken hè!

Groener wassen

Handwas is géén oplossing

De meest ecologische oplossing is natuurlijk met de hand gaan wassen, dan kan je regenwater gebruiken en het kost geen elektra. Maar dat zie ik echt niet zitten. De wasmachine is één van de weinige elektrische apparaten die ik echt niet kwijt wil.

Was-emmer-methode zonder elektra

Ben helemaal blij, want ik heb een nieuwe wasmethode gevonden!

Zoals jullie al wel weten heb ik een haat-liefde-verhouding met de wasmachine.
In theorie een ideaal apparaat, maar het vreet stroom, slurpt water, wasbeurt duurt lang en je kan de cycli niet zelf bepalen.

Daarom ben ik al meerdere keren op zoek gegaan naar een simpelere methode:

Eerder schreef ik al over mijn slechte ervaring met een wasmachine zonder stroom.
En in Suriname gebruikte ik een semi-automatische wasmachine.
Het apparaat is zo mooi in zijn eenvoud!
Plus duurde een was draaien veel korter dan met een vol-automatische machine.
Terug thuis ook dit apparaat gekocht, maar helaas was het wasresulaat niet optimaal.

Toch blijft het kriebelen om de was simpeler te doen, om zo minder stroomtekort in de winter te hebben, maar vooral omdat ik een fan ben van eenvoud & low-tech.

Was-emmer-methode

En nu heb ik de was-emmer-methode gevonden!
Er zijn veel verschillende versies van deze methode.

2 emmers:

2 emmers met manuele centrifuge:

1 emmer met deksel:

1 emmer zonder deksel:

Mijn methode

Ik heb diverse methoden geprobeerd en getest, uiteindelijk werkt deze voor mij het beste:

Voorbereiding
Ik heb twee emmers van 20 liter gekocht en een ontstopper waar we een paar gaten in hebben geboord.

(Verkrijgbaar in mijn Webwinkel, zo steun je onze vereniging)
Wassen
In een (intacte) emmer doe ik het wasgoed, verwarmd regenwater, zelfgemaakt wasmiddel en ik ga stampen.
Ik zet dus niet een gaten-emmer in een intacte emmer, zoals in de eerste twee filmpjes. Omdat je daardoor een laag water hebt onder de gaten-emmer die eigenlijk nergens voor dient en dat vind ik waterverspilling. Ik gebruik dus geen gaten-emmer.
Ik gebruik geen deksel op de emmer, ik plons met de ontstopper gewoon in de open emmer, zo raak ik het wasgoed niet enkel in het midden, maar kan ik het ook aan de randen goed onderdompelen, zo is er meer beweging en dus beter wasresultaat.
Ook kan ik daardoor het was-proces zien.
Daardoor komen er wel spetters buiten de emmer, maar dat vind ik geen probleem.
Tussentijdse centrifuge-beurt
Tussen het wassen en het spoelen, wil ik het wasgoed even centrifugeren, zodat het vieze waswater er zoveel mogelijk uit gaat, waardoor het spoelwater niet gelijk troebel wordt van het nog aanwezige vieze waswater in het wasgoed.
Om helemaal elektraloos te wassen, kan je de was in de gaten-emmer doen en deze met de intacte emmer aandrukken, om zo het water eruit te persen (zoals in filmpje).
We hebben dit geprobeerd, maar ik vond dit niet goed werken.
Als je in een warm land woont en de was buiten kunt ophangen, is dat een prima methode. Hier in de Ardennen, waar het vaak grijs, nat en koud weer is, hangt de was de meeste tijd van het jaar binnen te drogen. En dus wil ik dat die zo droog mogelijk is, voordat ik hem ophang om zo minder vocht in huis te hebben.
Dus ik gebruik het centrifuge-programma van mijn wasmachine. Voor tussentijdse centrifuge-beurt doe ik niet het hele centrifuge-programma van 13 minuten hoor, enkel een paar minuutjes zodat het meeste vieze waswater eruit gezwierd is.
Onze methode is dus niet helemaal elektraloos, maar een gezond binnenhuisklimaat vind ik belangrijker.
Spoelen
Nogmaals proces nummer 2, maar dan zonder wasmiddel en met koud regenwater om het wasgoed te spoelen. Daarna weer paar minuutjes centrifugeren.
Ik herhaal dit totdat het spoelwater helder en de was dus schoon is.
Laatste centrifuge-beurt
Nu doe ik wel het volledige centrifuge-programma van 13 minuten, zodat de was zo droog mogelijk wordt voordat ik hem ophang.

Gaten-emmer niet nodig, wel raad ik 2 emmers aan
Een gaten-emmer hebben wij dus niet nodig.
We gebruiken de tweede emmer met een deksel om onder de (intacte) was-emmer te zetten, zodat we minder hoeven te bukken.
Dus ik zou je aanraden om twee emmers te kopen voor een ergnomische werkhouding.
Je kan het natuurlijk ook op een tafeltje of stoel zetten, maar het wordt wel een natte boel.
En als je weinig plek hebt, kun je ze na het wassen weer in elkaar zetten zodat het minder ruimte in beslag neemt.

Centrifuge-apparaat
Wil je gebruik maken van de was-emmer-methode, maar ook je was optimaal centrifugeren, zodat je minder vocht in huis hebt als je de was binnenshuis droogt?
Dan kun je opteren voor een centrifuge-apparaat:

Deze hebben een toerental van 2800 en centrifugeren dus veel beter was het centrifuge-programma van een vol-automatische wasmachine met slechts 1600 toeren.
Tevens zijn ze kleiner dan een wasmachine.
En ze zijn veel goedkoper, ongeveer € 200.

Ik bedoel niet een droger, dat zijn energieslurpers die niet passen binnen een eco-lifestyle.

Waarom off-grid wasmachine beter dan normale wasmachine?

Energie-, water- en tijd-besparing
In een wasmachine hangt de trommel in een bassin en er gaat al een flinke hoeveelheid water in het bassin voordat het water in de trommel komt te staan. Al dat overtollige water moet opgewarmd worden en dat kost dus zoveel stroom én tijd.
Met de emmer-methode heb je veel minder water-, energie- en tijd-verspilling, omdat het wasgoed direct in het water zit, zonder eerst daaronder een bassin te vullen.

Zelf cycli bepalen en zicht op wasproces
Ik wil graag zelf bepalen hoeveel wasbeurten en spoelbeurten er in het wasproces zitten en ook hoe lang dat die cycli duren.

Want bij de twee automatische spoelbeurten die in het programma van mijn wasmachine zitten, wordt het water al na amper 4 minuten weg gepompt. Zonde! Dat mag gerust wat langer duren om de zeepresten en het vieze waswater er goed uit te spoelen.
Dus na de wasbeurt als dat apparaat begint met de twee automatische spoelbeurten, zet ik hem stop en doe dan twee maal het aparte spoel-programma, omdat deze langer duurt en dus beter schoonmaakt.

Met de was-emmer-methode zie ik tenminste ook het was-proces.
Dus als het waswater erg vies is, doe ik twee wasbeurten in plaats van één.
Als het slechts om kledingstukken gaat waar een zweetluchtje aan zit, doe ik een kort wasje in plaats van een uitgebreide wasbeurt.
Of als na twee spoelbeurten het water nog niet helder is, doe ik een extra spoelbeurt.

Blijkbaar zijn er nu ook al wasmachines op de markt met een vuilsensor…(tsjongejonge)…
Die poespas heb ik niet nodig, mijn ogen zijn mijn vuilsensor!

Het frustreert me dat die machine bepaalt hoeveel wasbeurten en spoelbeurten er in een programma zitten en ook hoe lang dat die cycli duren. Ik wil dat liever zelf bepalen aan de hand van mijn was.
Ik snap dat veel mensen het wel handig vinden dat het automatisch gaat, maar ik dus niet 😉

Ruimte besparing
De was-emmer-methode neemt veel minder ruimte in beslag dan een wasmachine.
Voor de echte minimalisten, zoals tiny-house-bewoners en mensen die rondreizen met een mobilhome/camper/van, je kan zelfs een opvouwbare emmer kopen.

Geld beparing

De was-emmer-methode kost bijna niks!
Enkel paar tientjes voor de emmers en ontstopper. Terwijl een normale wasmachine al gauw tussen € 500 en € 1500 kost.
Financiele winst van de energiebesparing.
Je hoeft niet meer naar de fitness en bespaart dus op een sport-abonnement.

Off-grid wasmachines: emmer-methode beter dan sla-centrifuge

Je ziet veel off-grid-wasmachines die een soort vergrote slacentrifuges zijn. En die zijn prima voor occasioneel gebruik op een camping. Maar ze wassen niet goed schoon, omdat ze een verticale as hebben en dat maakt minder goed schoon dan een wasmachine met een horizontale as (de precieuze uitleg daarover lees je in deze blog).
Deze emmer-methode is dus effectiever omdat de ontstopper de was laat plonzen en dat geeft een beter wasresultaat dan zwieren.

Was-emmer-methode beter dan handwas

Ik vind deze was-emmer-methode beter dan met de hand wassen:

Je hoeft niet met je handen in het water.
Met de onstopper kun je veel meer kracht zetten, zo creër je meer turbulentie/plonzen, waardoor de was veel schoner wordt.

Opmerking energie-verbruik wassen

Wel wil ik vermelden dat 80% van de energie van een wasbeurt zit in het verwarmen van het water!
En dat doe je bij deze methode via een externe bron: cv-ketel, (zonne)boiler, zak van een zonnedouche of zoals bij ons met een pan met uiteraard regenwater op gaskookplaat in de winter (als we weinig stroom hebben) of op inductiekookplaat in de zomer (als we voldoende stroom hebben).
Dus het is tof om energie te besparen door het stampen/plonsen manueel te doen, maar dat is dus niet de energie-kostenpost van een wasbeurt.

Dé tip voor minder wasgoed

Daarom is het milieuvriendelijkste om zo min mogelijk te wassen.
Dus ik probeer de hoeveelheid was te beperken en daarvoor heb ik dé ultieme tip!
Wij hebben in onze kasten twee categorien kleding: nette kleding en thuis-kleding.
Naar school, werk of als we weggaan, dragen we nette kleding. Maar zodra we thuis komen, kleden we ons om en dragen we thuis-kleding. Zo blijft de nette kleding schoon en hoef ik veel minder te wassen. De thuis-kleding gooi ik pas in de was als die stijf staat van de modder of onder de vlekken zit.
Zo kunnen de kinderen lekker ravotten zonder te moeten oppassen voor hun kleding.
Dit scheelt zoveel was, zalig, bespaart energie, water en vooral mijn tijd!

Ons gebruik van was-emmer-methode

Ik gebruik deze was-emmer-methode:

Om vieze was voor te weken en te spoelen voordat ik hem écht was in de wasmachine.
Denk hierbij aan modderbroeken, vieze sokken, vaatdoeken en dweilen.
Voor het wassen van mijn wasbaar maandverband en maandverband-onderbroeken.
Vind dat hygienischer zodat de bloedresten niet bij het andere wasgoed komen.
Om een handwas te doen met kleding die afgeeft qua kleuren.
Als we in de winter weinig stroom hebben, om zo toch de noodzakelijke was te kunnen doen.

Deze was-emmer-methode zal mijn wasmachine (nog) niet helemaal vervangen, daar hebben we met ons gezin van 5 personen helaas te veel was voor.
Maar het vermindert wel het aantal wasbeurten van onze wasmachine. En dus ook ons energie- en watervebruik!

Voor een 1- of 2-persoonshuishouden dat graag low-tech de was doet, zou dit een prima alternatief voor de wasmachine kunnen zijn.

Ik ben vooral blij dat ik na jaren onderzoeken, testen, foute exemplaren te hebben gekocht, slechte wasresultaten en teleurstellingen, nu ein-de-lijk een off-grid wasmethode heb gevonden die goed werkt én de was echt schoont krijgt.

Missie geslaagd!

Wasmachines zonder elektriciteit

We kunnen ook rigoreus kiezen voor een wasmachine geheel zonder elektriciteit.
Bij deze versies moet je wel zelf extern het water verwarmen en toevoegen.
Er zijn verschillende versies beschikbaar.

1. Wasmachines met voetpedaal

Twister
De Twister wordt aangedreven door een voetpedaal.
Met de Twister kun je zowel wassen, spoelen als centrifugeren.
De capaciteit van de wastrommel is 4 liter en de capaciteit van de wasemmer is 13 liter.

model wel verkrijgbaar Twister niet verkrijgbaar

Update 2023:
De Twister is niet meer verkrijgbaar, maar een soortgelijk model kun je hier bestellen.

Gira Dora
De GiraDora wordt ook door een voetpedaal aangedreven.

Update 2023:
De GiraDora is niet meer verkrijgbaar.

Drumi
De Drumi wordt ook door een voetpedaal aangedreven, maar bij dit model heb je een horizontale draai-as, waarbij de was dus niet gezwierd maar geplonst wordt.
Met de Drumi kun je zowel wassen, spoelen als centrifugeren.
De capaciteit van de wastrommel 2 kg wasgoed.

Update 2023:
De Drumi is niet meer verkrijgbaar.

2. Wasmachines met hendel (aandrijving door armkracht)

WonderWash
Wij hebben een WonderWash gehad, dat is een mini-wasmachine die met de hand wordt aangedraaid. Doordat het vat vacuum wordt afgesloten en door het warme water ontstaat er een hoge druk in het vat waardoor het wasmiddel beter in de vezels doordringt en dus reinigt.

Maar vonden deze WonderWash niet super. Na een paar keer brak de hendel af. Dat kan gebeuren, dachten we en omdat zo graag wilden dat de WonderWash wél werkte, hebben we toen een nieuw exemplaar gekocht. Maar we durfden niet veel kracht meer op de hendel te zetten, bang dat hij weer af zou breken.
Tevens heeft de WonderWash geen centrifugeer-functie, dus moesten we na het wassen, de natte was toch nog in onze elektrische wasmachine doen om het daarin te kunnen centrifugeren.
Ook kon er niet veel wasgoed in de WonderWash, voor een student of eenpersoons-huishouden dus wel geschikt, maar niet voor een huishouden met drie kinderen met ook nog eens wasbare luiers.

De WonderWash is hier te bestellen.

Laundry Pot
De Laundry Pot is eigenlijk gewoon een vergrote sla-centrifuge.
Je doet je wasgoed, wasmiddel, warm water er in en draait aan de hendel.
Met de Laundry Pot kun je wassen, spoelen en centrifugeren.

Het voordeel van de Laundry Pot boven de WonderWash is dat deze de hendel bovenop heeft in plaats van aan de zijkant, waardoor deze dus minder snel afbreekt.

Laundry Pot niet verkrijgbaar model wel verkrijgbaar

Update 2023:
De Laundry Pot is niet meer verkrijgbaar, maar een soortgelijk model kun je hier bestellen.

James Hand Washer
De WonderWash en de Laundry Pot zijn beide van kunststof en niet van groot formaat. Er is ook een wasmachine van roestvrijstaal én groot formaat die met een hendel wordt aangedreven. Hij wordt de James Hand Washer of ook wel Lehman's Hand Washer (naar de winkel waar hij verkocht wordt) genoemd.

Nadelen van dit model zijn het prijskaartje én enkel verkrijgbaar binnen de Verenigde Staten.

3. Wasmachines op fietskracht

Er zijn ook wasmachines die met een fiets aangedreven kunnen worden.

Je kan ook je wasmachine ombouwen tot fiets-wasmachine, hier handige instructie-pagina.

Nadeel van de fiets-wasmachine is dat het zoveel plek in beslag neemt.
Het zal toch droog moeten staan, dus je hebt een grote schuur nodig.

Off-grid wasmachine aangeschaft?

De WonderWash hadden we zoals al beschreven slechte ervaringen mee. De LaundryPot en Twister zijn te klein. Voor een kleine was als je zonder ondergoed zit gaat dat prima, maar niet voor kilo's wasgoed per week.
De GiraDora zou wel kunnen, want die is veel groter, maar helaas niet hier verkrijgbaar. Ditzelfde geldt voor de James Hand washer.

Semi-automatische wasmachines

Toen ik voor mijn ethno-botanisch onderzoek in Suriname was, wasten we met een semi-automatische wasmachine waar we via een slang koud water in deden, hoewel "koud water" daar natuurlijk altijd al wel een temperatuur van 30°C had. Dat was een wasmachine die we van boven laadden en uit twee rommels bestond, één voor het wassen en één voor het centrifugeren.
Het viel me op dat een wasbeurt daar zoveel korter duurde dan een wasprogramma met onze huidige volautomatische wasmachine.

Het is dus ook een optie om zelf verwarmd (regenwater)water aan een semi-automatische wasmachine toe te voegen en enkel elektriciteit te gebruiken voor het draaien van de trommels. Dat scheelt 80% van je elektriciteitsverbruik, want 4/5 van de energie van een wasmachine wordt gebruikt om het water op te warmen!

Er zijn veel verschillende halfautomatische wasmachines te koop, tegenwoordig vaak ook in mini uitvoering beschikbaar voor appartementen of voor op de camping.

Onze aanschaf van semi-automatische wasmachine
We hebben van bovenstaande afbeelding, de derde semi-automatische wasmachine gekocht.
In Suriname gebruikte ik een semi-automatische wasmachine van het merk LG. Ik heb lang gezocht, maar kon die helaas nergens in Europa of in de VS vinden, enkel in India.
Hier zijn enkel kleinere semi-automatische modellen te koop voor de doelgroepen studenten, appartementbewoners met weinig plaats en kampeerders. Maar als je de reviews van deze modellen leest, blijkt dat ze ook zeer vaak toegepast worden in gezinnen.

Capaciteit
Ons oude wasmachine heeft een capaciteit van 5 kg. Dit apparaat heeft een capaciteit van 4,5 kg.
De nieuwe volautomatische apparaten hebben tegenwoordig allemaal een capaciteit van 7 à 8 kg. Maar wij hebben helemaal geen behoefte aan een grotere capaciteit dan we nu hebben. Want we willen onze wasbare luiers vaak wassen, niet dat die een halve week in de luieremmer moeten wachten tot we eindelijk een volle was hebben.
Dit geldt niet enkel voor luiers, maar ook voor kleding. Met een grotere wasmachine, moet je langer wachten tot de wasmand vol is, wat dus betekent dat je meer kleding moet hebben. Wat wij niet willen, want we willen van alles juist minder in plaats van meer hebben!

Goedkoper
Een semi-automatische wasmachine is veel goedkoper in aanschaf dan een volautomaat. We hebben voor ons model inclusief internationale verzendkosten nog geen €100 betaald. Terwijl een nieuw volautomatisch model €700 kost.

Simpeler apparaat
We hebben ons ter vergelijking ook even georiënteerd op een volautomatisch wasmachine, maar wat een overload aan modellen heb je dan! En al die technische specificaties, ieder merk heeft weer zijn eigen vernuftjes. En ik wil dat dan ook allemaal begrijpen en met elkaar kunnen vergelijken, maar door al die verscheidenheid zie je door de bomen het bos niet meer.
En ik heb geen tientallen verschillende wasprogramma's nodig, maar slechts twee, één voor 30° en één voor 60°.
Ik vind dus al die extra opties die gepresenteerd worden als een voordeel, helemaal niet een pluspunt. Moet je nog gaan kiezen welke wasprogramma je gaat nemen: energiebesparend, supereco met koud water, vlekken, anti-allergie, verkort, superkort van 20 minuten, etc.
Ook wil ik niet kiezen tussen een ronde of druppelvormige wastrommel. Of wel of geen aanwezigheid van een lampje in de trommel... Ja, je kan het tegenwoordig zo gek niet bedenken!
Tevens is het besturingssysteem het meest kwetsbare onderdeel van een wasmachine. Een wasmachine gaat niet kapot omdat de wastrommel uit elkaar valt, maar omdat er vaak een technisch probleem optreedt. Dus hoe minder technische vernuftjes, hoe minder kans op storingen en dus een langere levensduur.

Voordelen:
- korter wasprogramma
- minder elektra, off-grid mogelijkheid
- simpeler machine
- goedkoper in aanschaf

Nadelen:
- water eerst extern opwarmen
- je bent wel actief een half uurtje met het wassen bezig, we vinden dit trouwens niet echt een nadeel, want liever een half uurtje werk, dan een apparaat wat paar uur energie vreet.

Semi-automatisch: slecht wasresultaat
We hebben ons semi-automatische wasmachine twee weken geprobeerd, maar de was kwam er niet geheel schoon uit. We baalden er flink van. Uiteraard wilde ik weten waarom dit wasmachine minder goed waste dan een normaal wasmachine?

Een semi-automatische wasmachine is een bovenlader, want je laadt hem langs de bovenkant.
In de categorie bovenladers heb je wasmachines met een verticale as en met een horizontale as.

De bovenlader wasmachines met een verticale as zien er uit zoals ondersttande afbeelding.
De bovenlader wasmachines met een horizontale as hebben de wastrommel op dezelfde wijze als een normale (volautomatische) wasmachine.

Een semi-automatische wasmachine is dus een bovenlader met de verticale wastrommel. En dit werkt minder goed dan een horizontale wastrommel. Want in een horizontale trommel wordt het wasgoed "opgetild" tot 3/4 van de hoogte van de trommel en vervolgens valt het wasgoed weer naar beneden. En precies dat proces is wat je was schoonmaakt. Dat is dus ook de reden dat een overvolle trommel niet goed schoon wast, het wasgoed maakt dan geen goede "plons" terug in het water waardoor het vuil niet goed losgeslagen wordt.
Met een verticale wastrommel kun je je was wel goed schoon krijgen als je in verhouding veel meer zeep gebruikt. Maar ja, dat is natuurlijk niet milieuvriendelijk!

We hebben overigens geen spijt van onze aankoop van de semi-automatische wasmachine.
Ik wilde dat altijd nog eens testen. En dat hebben we nu dus gedaan en zijn we weer een ervaring en kennis rijker.
Anders zou ik me telkens blijven afvragen of een simpeler wasmachine net zo goed werkt.

Regenwater: handpomp in plaats van hydrofoor

Een absolute vereiste voor ons is om de wasmachine te voorzien van regenwater. Onze wasmachine werd voorzien van regenwater uit de regenwaterput maar dit werd opgepompt met een hydrofoor (pomp).

Deze hydrofoor verbruikt ontzettend veel elektra en ik vroeg me telkens af:

Weegt de milieuwinst door regenwater ipv leidingwater te gebruiken op
tegen de extra elektriciteit die de hydrofoor verbruikt?

Dus we hebben de elektrische hydrofoor in de garage nu vervangen door een handpomp.

Deze handpomp met regenwater uit de put heeft drie voordelen:

We hebben ook wel regentonnen en een bovengrondse tank in de tuin staan, maar dat water is minder helder dan uit de put.
Plus bevriest het water in de put in de (hardere) winters niet en dat in de regentonnen/tank wel. Dus door die handpomp hebben we zelfs in de winter beschikking over regenwater.
Ook hoeven we op deze manier nooit in de kou, regen, sneeuw of in het donker naar buiten om regenwater te tappen!

We vullen onze wasmachine nu dus handmatig met regenwater.
Hierbij de volgende twee opmerkingen:

Het regenwater in het wasmiddelbakje vullen we met een gieter zonder de sproeikop, zodat we het regenwater zonder morsen in het wasmiddelbakje kunnen doen.
Je moet tijdens de wasbeurt dus gieters met regenwater paraat hebben staan. Als je niet op tijd water bijvult, stopt de wasmachine wel, maar dat betekent dat de wasbeurt dan wel nog langer duurt. Na een paar keer weet je wanneer de wasmachine tijdens het wasproces weer om water vraagt en dan kun je er op tijd bij zijn om te vullen.
Je kan met deze methode de wasmachine dus niet meer aanzetten, vertrekken en thuis komen terwijl de was ondertussen gedaan is.

Innovaties

Voor de lezers die een nieuwe volautomatische wasmachine overwegen, er zijn verschillende innovaties op de markt wat betreft wasmachines.

Eco-bubble
Zo heb je de Eco-bubble, hiermee wordt gebruik gemaakt van lucht en water om het wasmiddel op te lossen voor het wasprogramma begint. Zo worden reinigende schuimbellen aangemaakt die sneller doordringen in de stoffen dan geconcentreerd wasmiddel. Daardoor wordt kleding met koud water net zo schoon als met warm water en zo zou je energie besparen.
Het programma Volt heeft getest of dit inderdaad wel zo goed werkt als beweerd wordt en dat blijkt dus niet het geval te zijn!

Wassen met ioniserend zilver
De Silver Wash-functie van Samsung maakt gebruik van de natuurlijke reinigingskracht van ioniserend zilver. Daardoor wordt kleding niet alleen schoon, maar ook bacteriën worden gedood en kleding blijft tot een maand na het wassen beschermd tegen nieuwe bacteriën. Deze revolutionaire wasmethode met koud water bespaart niet alleen energie doordat er minder warm water nodig is, maar het zorgt ook voor een hypoallergenedieptereiniging, zonder bleekmiddel of andere chemicaliën die kleding kunnen beschadigen of de huid kunnen irriteren.

Dit lijkt te mooi om waar te zijn en dat is het helaas ook. Want het blijkt hier om nanodeeltjes zilver te gaan die een anti-bacteriele functie hebben waardoor de was dus schoon wordt en er ook voor zorgt dat kleding niet meer zweet gaat ruiken. Die nanodeeltjes komen in ons mariene milieu terecht en hebben daar een giftige werking.
Tevens kunnen door dit nanozilver met die antibacteriele werking de goede bacterien tijdens de waterzuivering hun werk niet meer kunnen doen. Dus dit is absoluut geen goede ontwikkeling met betrekking tot wassen.

Klok en wekker op zon of water

Jaren geleden hebben we onze radiowekkers al weggedaan om energie te besparen en deze vervangen door een opwindbare wekker. Maar dat getik, vreselijk.

Ook ergerde ik me al enige tijd aan onze mooie klok in de huiskamer, niet zozeer dat deze op batterijen werkte, maar weer aan het getik. Ja, ik heb echt een allergie voor geluid.

Daarom op zoek naar een duurzame én stille oplossing. En wow, er is een heel gamma aan klokken en wekkers die op zonne-energie of op water werken.
We hebben nu een klok/wekker op zonne-energie.

Klok en wekker op zonne-energie

Klok en wekker op water-energie

Beide exemplaren zijn in mijn webwinkel beschikbaar.

Radio's op zonne-energie

Er zijn ook diverse radio's op zonne-energie beschikbaar. Erg handig voor als er inderdaad stroompanne zou uitbreken, dat je dan tenminste op de hoogte blijft van het nieuws. Maar ook zonder stroompanne zijn deze verschillende radio's natuurlijk handig.

Het eerste model (wit) is een radio en zaklamp. Je kunt hem opladen via het zonnepaneel of door op te winden.
Het tweede model (blauw) heeft vijf functies: radio, zaklamp, noodlader, batterij oplader en persoonlijk alarm. Ook deze kan je opladen via het zonnepaneel of door op te winden.

En er zijn nog vele modellen beschikbaar die zowel radio als gsm-oplader zijn.

Bezem ipv stofzuiger

Sommige elektrische apparaten heb ik niet enkel verwijderd uit huis vanwege energiebesparing, maar ook om tal van andere redenen.
Zoals de stofzuiger, dit apparaat is eigenlijk een vanzelfsprekendheid in ieder huishouden en dat was bij ons dus ook zo, was.....

Onhandig en zwaar apparaat
Maar het gesjouw met dat onding, verschrikkelijk! En dan vooral trap op met dat zwaar geval en natuurlijk de super onhandige stofzuigerslang die altijd achter de trapleunig blijft hangen.
Eenmaal boven, stekker in stopcontact, zuigen, stekker uit stopcontact, volgende kamer, stekker in stopcontact, zuigen, stekker uit stopcontact om vervolgens weer met dat rotding plus niet-meewerkende stofzuigerslang de trap af te gaan.

Herrie
De herrie die dat apparaat produceert, het lijkt wel of er een helikopter in je huis opstijgt!

Opbergruimte
Ook de opbergruimte die de stofzuiger inneemt is niet gering. En dan vooral weer die geweldige, bijbehorende stofzuigerslang die altijd omvalt of je moet er weer een speciale stofzuigerslang-houder voor bevestigen.

Duur in aankoop én gebruik
De aankoop van een stofzuiger is niet goedkoop en na de aankoop van het apparaat moet je ook nog af en toe stofzuigerzakken kopen die behoorlijk aan de prijs zijn.
En altijd als je net een nieuw pak stofzuigerzakken hebt gekocht, gaat je stofzuiger kapot. Deze is niet meer te repareren, want de reparatiekosten zijn duurder dan een nieuwe stofzuiger te kopen. Dus wordt er een nieuwe stofzuiger gekocht waar uiteraard je vorige stofzuigerzakken niet in passen.

Stank
Daarnaast verspreidt de stofzuiger tijdens actieve inspanningen een heerlijke muffe geur in huis.

Oplossing: bezem
Dit kan toch anders dacht ik bij mezelf? Hoe deden onze voorouders het? Met een bezem, dat is gemakkelijker, stiller, minder opbergruimte, goedkoper, stinkt niet én het verbruikt geen elektriciteit. Waarom zijn we eigenlijk überhaupt een stofzuiger gaan gebruiken vroeg ik me destijds af?
En dus gebruiken wij nu al jaren geen stofzuiger meer en zijn we gelukkig met onze bezem en dweil.
Soms zijn de oplossingen zo simpel!

In onderstaand radio-interview breng ik de stofzuiger gewoonte ter sprake:

(enkel voor donateurs)

Zeis ipv grasmaaier

Lekker zomers weertje, heerlijk buiten in de tuin aan het genieten…..en dan begint de buurman het gras te maaien, einde rust. Ik vlucht naar binnen, sluit ramen en deuren omdat ik niet tegen die herrie kan.
Als achttienjarige heb ik een keer het volgende geschreven:

“Genietend van de stilte staar ik vooruit,
stilte dat is toch het mooiste geluid.”

En ligt dat aan mij of beginnen die grasmaaiers tegenwoordig steeds meer herrie te maken? Vroeger had je simpele duw-grasmaaiers met een snoer, tegenwoordig rijden er complete mini-tractoren op het groene veld.

Daarom een pleidooi om je gras niet meer te maaien en de bijbehorende 10 voordelen!

Gazon is onnatuurlijk
Grasmaaiers zijn nog eens nutteloos ook, het gras groeit toch weer aan. Ik snap dan ook niet waarom mensen hier tijd aan besteden? Het is enkel omdat het de gewoonte is om een strak gazonnetje te hebben.

Want een gazon is helemaal niet natuurlijk. Gras zie je in de natuur enkel in pionier-ecosystemen, bijvoorbeeld na een brand.
Maar naarmate het ecosysteem evolueert naar een evenwichtiger ecosysteem zal het gras verdwijnen. Om een gazon te behouden dien je dus telkens in te grijpen en te belemmeren dat het ecosysteem zich verder ontwikkelt. Dat is dus wat je doet met grasmaaien (voordeel 1).

Een natuurlijke tuin bevat dan ook geen groot groen gazon, maar planten die van nature in dat habitat (afhankelijk van grondsoort en zon/schaduw) voorkomen.

Een dergelijke tuin vraagt ook veel minder onderhoud (2) omdat je niet tegenwerkt maar samenwerkt met de natuur.

Niet maaien: meer bloemen, meer biodiversiteit, meer kleuren
Wij maaien ons gras niet waardoor bloemen de kans krijgen om te groeien (3). Het vergroot de biodiversiteit (4) en er ontstaat een vrolijk palet van kleuren (5). Onze kindjes vinden het leuk om bloemetjes te plukken (6) en de kat vindt het heerlijk om door het gras te sluipen (7).

Zeisen
Eens in de zoveel tijd maaien wij de paden dan met een zeis, zodat deze bewandelbaar blijven. Dit scheelt ons tijd (nogmaals 2), elektriciteit (8) en vooral herrie (9).

Premie voor niet-maaien
Gelukkig zien ook lokale overheden in dat het niet-maaien van gras de biodiversiteit verhoogt en wordt er zelfs een premie voor gegeven (10).

Ik wens je een soortenrijke, kleurige en vooral stille zomer toe!

Elektriciteit: groen en progressief

Eerst besparen dan vergroenen

Natuurlijk zijn er nu tal manieren om groene energie op te wekken, zoals zonnepanelen, zonneboilers en windmolens. Maar wij plaatsen hier enkele kanttekeningen bij.
Ten eerste is deze energie niet geheel "groen", omdat deze producten veel energie en grondstoffen vragen in de productie.
Ten tweede en belangrijkste, het is altijd beter om energie te BESPAREN dan groene energie te gebruiken. Nu zie je dat veel mensen duurzame energiebronnen aanschaffen en dan klakkeloos met energie omspringen, omdat het toch "groen en gratis" is.....!
We zijn niet tegen technische oplossingen voor de milieu-problematiek, maar er zijn al veel milieu-realisaties mogelijk als we bereid zijn ons gedrag aan te passen. Het beste zou dan ook zijn dat iedereen eerst zijn gewoonten aanpast en daarmee energie bespaart en daarna pas investeert in duurzame energiebronnen.
Natuurlijk zal de politiek niet met dergelijke oplossingen aankomen, want de economie moet draaiende gehouden worden, vandaar dat zij massaal subsidies voor duurzame energiebronnen verstrekt. Dit betekent echter nog niet dat dit ook de meest duurzame oplossingen zijn.

Is groene stroom werkelijk groen?

Groene stroom leveranciers
Hoewel de meeste energieleveranciers groene stroom; aanbieden, zit er onderling veel verschil in hoe groen die stroom daadwerkelijk is.
Namelijk omdat de ene energiebron groener is dan de andere. En daarnaast "vergroenen" veel energieleveranciers hun stroom door certificaten te kopen, daarmee krijgt gewone stroom een groen label. Maar hierdoor neemt de productie van groene energie niet toe.
Daarom kun je beter stroom afnemen bij leveranciers die hun stroom met windmolens of zonnepanelen (laten) produceren.

Daarom hier een overzicht van groene energieleveranciers voor België en Nederland:

Bron: Greenpeace België

Bron: Consumentenbond Nederland

Energiekost & -inefficiëntie van duurzame energie
Vaak wordt er gedacht dat groene stroom geheel "groen én gratis" is, maar dat is niet waar, want de productie van duurzame energie kost ook energie. Zoals de productie van zonnepanelen en windmolens.

Tevens is het investeren in duurzame energie niet de meest efficiënte manier om energie te besparen, want:
- 500 euro investeren in zonnepanelen geeft 70kWh opbrengst
- 500 euro investeren in zonneboiler geeft 250 kWh opbrengst
- 500 euro investeren in dakisolatie geeft 4000kWh opbrengst
Bron: Zonne-hype

Rendementsverlies bij groene stroom
Maar wat nog belangrijker is dat tijdens de opwekking en het transport van elektriciteit 60% verloren gaat oftwel voor iedere kWh die je in huis verbruikt, moet er dus 2,5kWh opgewekt worden!
Ook groene stroom dat aan het net geleverd wordt, heeft te maken met omzetting van wissel- naar gelijkstroom en transportverliezen, waardoor er dus ook bij groene stroom een groot rendementsverlies is.
Terwijl je bij een gaskookplaat of een cv-ketel gas of stookolie ter plaatse verbrandt en er daardoor geen omzettings- of transportverliezen optreden.

Kritsiche voorstander van duurzame energie
Begrijp me goed, ik ben absoluut een voorstander van groene stroom en duurzame energie, maar ik ben alleen kritisch omdat naar mijn mening groene stroom te vaak als excuus wordt gebruikt om ongeremd elektriciteit te blijven gebruiken:

De groenste kWh is immers de uitgespaarde kWh

Sommige mensen denken zelfs dat er goed aan doen om veel "groene" elektriciteit te verbruiken omdat ze daarmee de "groene" economie steunen:

"Groene" economie kun je beter vertalen als
"greenwashing" van het kapitalisme!

Progressieve elektra-factuur

In Wallonië hoeven mensen die weinig elektriciteit verbruiken in verhouding minder te gaan betalen en worden grootverbruikers financieel dus extra belast. Tot nu toe was er een standaardprijs voor elektra en betaalde iedereen hetzelfde tarief per kWh.
In Wallonië is onlangs het volgende goedgekeurd:
- ieder huishouden krijgt per jaar 500kWh gratis
- hoe meer elektriciteit je verbruikt, hoe meer je per kWh gaat betalen

Gratis elektra = slecht voor het milieu
Over de de eerste maatregel was ik in eerste instatie blij, want wij verbruiken slechts 500 kWh per jaar, dat betekent dat we niets meer aan elektriciteit hoeven te betalen. Integendeel, we gaan nu enkel geld ontvangen voor de opbrengst van onze zonnepanelen.
Maar na een paar minuten vreugde, vond ik deze beslissing jammer. Want helaas geldt voor veel mensen toch nog dat de enige motivatie om energie te besparen is als ze het voelen in hun portemonnee. Dus enkel door elektriciteit duurder te maken, zullen meer mensen gaan besparen. Door de gratis 500 kWh zal hun jaarfactuur echter lager uitvallen en zullen ze op termijn meer energie gaan verbruiken. Voor het milieu is deze maatregel dus geen goed nieuws...

Progressieve elektrafactuur
Ik ben wel zeer content over de tweede maatregel. Want dit betekent dat er geen vaste eenheidsprijs voor elektriciteit meer is, maar de prijs per kWh stijgt als je meer vebruikt.

In de tabel zie je in de tweede kolom "Prix moyen SANS tarifaction progressive" de prijzen die nu betaald worden voor de verschillende gebruikshoeveelheden kWh per jaar. In de derde kolom "Prix moyen AVEC tarification progressive" staan de prijzen die hier volgend jaar betaald gaan worden afhankelijk van het verbruik. En in de laatste kolom zie je het verschil in prijs op jaarbasis, dus dat huishoudens die weinig verbruiken financieel voordeel hebben en gezinnen die veel verbruiken daarentegen extra moeten gaan betalen.

Droom is al werkelijkheid
Ik droomde al lang van een dergelijke maatregel en sprong echt een gat in de lucht toen ik hoorde dat men dit hier ging toepassen. Nu lees ik dat een dergelijke elektricititsfacturatie niet nieuw is en zelfs al in veel landen toegepast wordt:

Dus Nederland en Vlaanderen, waar wachten jullie nog op?

Zonnepanelen

Werking

Een zonnepaneel of PV-paneel (van het Engelse 'Photo-Voltaic') zet zonne-energie om in elektriciteit. Zonnecellen zijn gemaakt van silicium, dat silicium bestaat uit twee lagen. Onder invloed van licht gaat er tussen de twee lagen een elektrische stroom lopen. Daarom heten ze ook wel fotovoltaïsche cellen ("photos" is licht en "volt" is de eenheid van elektrische spanning).
Het maximale elektrische vermogen van een zonnepaneel wordt piekvermogen genoemd en uitgedrukt in Wp (Wattpiek).

Technische factoren

De opbrengst van een zonnepaneel is afhankelijk van een aantal factoren:

Hellingshoek
In Vlaanderen en Nederland optimale opbrengst bij hellingshoek van 35°-36°.
Bij hellingshoeken tussen 20°-60° is opbrengst 5% lager.
Zijwaartse hoek
Optimaal bij 5° ten westen van het zuiden. Bij oriëntaties tussen zuidoost en zuidwest is er 5% verlies. Met meedraaiend paneel stijgt uiteraard productie.
Rendement
Percentage invallend zonlicht omgezet in elektriciteit.
Door onderzoek en ontwikkeling stijgen de rendementen nog voortdurend.
Zonuren
Hoeveelheid uren per jaar zonder bewolking.
Temperatuur
Minder opbrengst bij hoge dan bij lage temperaturen, want er is betere elektrische geleiding bij lage temperaturen. Op zonnige oktoberdag (10°C) kan opbrengst hoger zijn dan in zomer (35°C). Koeling van panelen kan opbrengstverhogend werken.
Systeem
Bij autonoom systeem is grootte van opslagsysteem belangrijk. Wanneer dit vol is, kan er geen energie meer bij en werkt het paneel voor niks.

Onze installatie

De aanschaf van zonnepanelen heb ik heel lang uitgesteld. Omdat ik vind dat je eerst je energieverbruik tot een minimum moet beperken, want dan heb je minder panelen nodig en dat is dus milieuvriendelijker. Want iedere uitgespaarde kWh is de meest ultiem groene kWh!
Nu ons elektriciteitsverbruik tot een minimum is beperkt van 500kWh/jaar hebben wij ook zonnepanelen geïnstalleerd.

Autonoom versus netgekoppelde installatie
Eigenlijk droomde ik van een autonome installatie waarbij je dus de zonne-energie in accu's oplsaat en niet meer bent aangesloten op het elektriciteitsnetwerk. Hierbij leef je wat betreft elektriciteit dan dus echt zelfvoorzienend!
Maar na wat berekeningen en ook door ervaringen van "off-grid" mensen en experts gehoord te hebben, blijkt het toch echt wel beter te zijn om op het elektriciteitsnetwerk aangesloten te blijven. Zowel uit milieu als financieel oogpunt.

Dagelijks is het moment dat je hoogste opbrengst van je zonnepanelen hebt, de minste vraag naar elektriciteit.
Hetzelfde geldt ook op jaarbasis, want in de winter is er minder zonneschijn, maar wel een grotere behoefte aan elektriciteit dan in de zomer. Om dus in de winter ook geheel zelf in je elektra te kunnen voorzien, heb je dus veel meer zonnepanelen nodig plus extra accu's om die energie in op te slaan.
Die extra zonnepanelen en accu's zijn niet goed voor het milieu en de portemonnee!

Terwijl je met een netgekoppeld systeem je zonne-energie-overschot van de zomer op het net “opslaat” en in de winter er weer van af haalt. Het elektriciticiteitsnetwerk fungeert dan dus als het ware als een grote accu.
Dus gaan we toch voor een netgekoppeld systeem.

Te laag elektriciteitsverbruik...
Veel offertes had ik aangevraagd, maar telkens wilden die verkopers mij een grotere installatie verkopen dan ik nodig had. Omdat zij enkel grotere pakketten in hun assortiment hadden. Ik antwoordde dat ik een klein pakket wilde op maat van ons verbruik. Ze adviseerden me dat ik meer elektriciteit moest gaan gebruiken, want het was dan toch groen en gratis...?
Verkopers van zonnepanelen zijn dus enkel begaan met het milieu als hen dat financiële winst oplevert!

Gevelbevestiging
Het tweede probleem was dat ons dak oost-west gericht is. Maar ik wilde de panelen op het zuiden hebben voor een optimale opbrengst en daarom de panelen aan de gevel bevestigen. Dus ik moest op zoek naar een leverancier die én een klein pakket kon leveren én gevelbevestigingsmateriaal had.

Technische details
Wij hebben nu een installatie met drie panelen van 190Wp, samen dus 570Wp. Door het rendement van 90% geeft dit een opbrengst op jaarbasis van 513Wp. De panelen zijn van het merk SenerSun en bestaan uit monokristal. En daarbij hebben we een StecaGrid500-omvormer.

Gratis warm water zonder zonneboiler

In de zomermaanden hebben we gratis warm water waarmee we onszelf wassen en ook de afwas doen. Maar we hebben geen zonneboiler. Hoe doen we dat dan?

Met de zonnedouche! Door deze naam lijkt hij misschien enkel geschikt om water op te warmen om mee te douchen. Maar dit gratis opgewarmde water is uiteraard ook geschikt om de afwas mee te doen.

Het principe van een zonnedouche is heel simpel:
Het is een zwarte zak die je vult met water, in de zon legt en het water wordt warm. Bij ons ligt de zonnedouche daarom iedere zonnige dag voluit in de zon.

Wij vullen de zonnedouche uiteraard met regenwater om zo leidingwater te besparen.

Gas- en elektrabesparing
Door de zonnedouche kun je op zonnige dagen je cv-ketel of je elektrische boiler zelfs geheel uitzetten. Dit bespaart enorm veel gas of elektriciteit!

Geen zonneboiler
We krijgen vaak de vraag waarom we geen zonneboiler hebben?
Omdat we ons niet douchen, maar wassen aan de wastafel en daardoor geen tientallen liters warm water nodig hebben.
Tevens heeft een zonneboiler elektrische aansturing nodig en de aanschaf en installatie kost veel geld. Terwijl een zonnedouche zonder elektriciteit werkt en slechts eenmalig €10.- kost.
Dus waarom moeilijk doen als het makkelijk kan?

Energiefiets

We staan er niet bij stil hoeveel energie het kost om elektriciteit op te wekken.
Totdat je dit filmpje ziet:

Je kan zelf ook met een energiefiets je eigen energie opwekken.

Foto: LowtechMagazine

Ik vind onderstaand model leuk, omdat je daarvoor geen hele fiets in je huis hoeft te installeren.
Je kunt hem zowel met je voeten als ook met je handen aandrijven.
Verwacht uiteraard niet dat je er je hele huis mee van energie kan voorzien.

Helaas is dit model niet meer verkrijgbaar.

Rekensommetjes en bewustwording

Als we rustig fietsen levert dit normaal 100 Watt.
Je zou dan eigenlijk voor alle apparaten die je gebruikt een rekensommetje moeten maken:

1. Hoe lang moet ik fietsen voor de energie die ik nodig heb voor dit apparaat?
2. En levert dit apparaat mij langer plezier op dan ik er voor heb moeten fietsen?

Voorbeelden
Het opladen van de accu van je laptop kost misschien een uur fietsen.
Kan ik langer genieten dan een uur van mijn laptop dan ik er voor heb moeten fietsen?
Waarschijnlijk wel.

Een toaster zoals uit het filmpje kost 700 Watt.
Kan ik langer genieten van mijn geroosterde boterham dan ik er voor heb moeten fietsen?
Nee.

Bewustwording
Door deze denkpiste word je je veel meer bewust van de hoeveelheid energie die nodig is voor apparaten!

Nadeel: Bewegingsenergie efficienter dan elektriciteit

We moeten een energiefiets echter niet verheerlijken. Want je hebt energieverliezen in de generator, batterij, omvormer en spanningsregelaar.
En als je een gewone fiets ombouwt moet je ook nog rekening houden met de frictie-aandrijving tussen achterwiel en generator.

Door jouw bewegingsenergie op te slaan in een batterij verlies je 67,5%!
Oftewel van jouw opgewekte 100 Watt, wordt er maar 32,5 Watt daadwerkelijk opgeslagen.
En bij een zelf omgebouwde energiefiets is dit slechts nog maar 26,5 Watt.

Helaas is dan de energiekost van de accu zelf nog niet eens meegerekend….
Als je dat ook meeneemt in de rekensom, dan kun je alleen maar concluderen dat een energiefiets met een batterij meer energie kost dan hij oplevert! (bron)

Daarom is het beter om voor manuele apparaten te kiezen dan voor elektrische apparatuur. Omdat je bij manuele apparaten jouw bewegingsenergie tenminste wel voor 100% kunt gebruiken.
En je daarbij onafhankelijk bent van niet-duurzame batterijen.

Voordeel: Meer bewegen plus elektriciteit én bewustzijn

Wat betreft het energetisch rendement is een energiefiets dus toch niet zo interessant als deze in eerste instantie lijkt.

Anderzijds als we toch stil zitten aan ons bureau of voor de tv, is het wel fijn als we ondertussen wat bewegen.
Beter voor onze gezondheid en we wekken er nog elektriciteit én bewustzijn mee op ook!

Energie voor morgen

Intro: radio-uitzending "Bel10"

In september 2016 was ik te gast in de radio-uitzending van Bel10. Het is een programma waarbij luisteraars opgeroepen worden om hun ideeën in te zenden en heeft als slogan "Wat is jouw idee voor morgen?".

De mensen met de tien beste ideeën werden 3 september uitgenodigd en ik werd als expert ook gevraagd deel te nemen aan het onderwerp "Stroom voor morgen".
's Ochtends waren er twee professoren die toelichting gaven op nieuwe ontwikkelingen. En 's middags gingen we brainstormen welke aanbevelingen wij zouden doen aan de minister.

Onze aanbevelingen aan de minster zijn de volgende:

Hoofdaanbeveling
Om ervoor te zorgen dat we op termijn naar 100% hernieuwbare energie gaan, moet er resoluut geïnvesteerd worden in flexibele energievoorziening en –opslag in plaats van niet-flexibele energievoorziening.

Aanbevelingen om hiertoe bij te dragen zijn:

Particulieren
De overheid creëert een regelgevend kader en ondersteunt initiatieven om via technologieën zoals slimme meters en batterijen, onder andere microgrids mogelijk te maken.
Bedrijven
De overheid creëert een regelgevend kader en ondersteunt initiatieven om restwarmte op bedrijventerreinen tussen bedrijven uit te wisselen, onder andere via warmtenetten.
Transport
Vanaf 2018 zijn nieuwe bedrijfswagens enkel fiscaal aftrekbaar als ze elektrisch aangedreven zijn. De overheid geeft hierin het goede voorbeeld door vanaf dan ook het eigen wagenpark en het openbaar vervoer volledig elektrisch te vernieuwen.

Na deze brainstormdag werd ik gevraagd om het eerste standpunt van onze groep dan op 22 september live op de radio toe te lichten.
Je kan het hier beluisteren:

Deze video is enkel beschikbaar voor donateurs

De minister van Energie was ook live in de uitzending aanwezig en was volledig akkoord met onze aanbevelingen!

Graag licht ik onze aanbeveling hieronder nader toe en hoe dit in de praktijk ook realiseerbaar is.

Variable energieprijzen

Momenteel geldt er in Belgie een dag- en nacht tarief. Dat is ingesteld in de jaren '70, omdat er overdag veel energie werd verbruikt door bedrijven en fabrieken. En 's avonds en 's nachts was er minder elektriciteitsafname. Omdat kerncentrales constant dezelfde hoeveelheid stroom opwekken, was er dus 's avonds en 's nachts een overschot.
De regering heeft toen dus het dag- en nachtarief ingevoerd, zodat huishoudens 's avonds/'s nachts meer stroom gaan verbruiken en minder overdag. Om zo dus meer een gelijke stroomafname te realiseren.

Ondertussen zijn we anno 2016 en zijn er heel veel zonnepanelen geïnstalleerd, wat super is!
Maar zonnepanelen leveren in tegenstelling tot kerncentrales geen constante stroom, zij hebben een variabele levering.
En een nadeel van zonnepanelen is dat zij stroom leveren wanneer er de minste behoefte aan is. Hun piekmoment ligt rond de middag. En op jaarbasis pieken zij in de zomer.
Zowel op dagbasis als op jaarbasis is dat niet handig. Omdat op een dag de grootste stroomvraag bij huishoudens ligt 's ochtends en 's avonds:

En op jaarbasis wordt juist in de winter de meeste stroom gebruikt:

En door het ouderwetse dag- en nachttarief gaan huishoudens nog steeds 's avonds/'s nachts hun wasmachine, droger, vaatwasser aanzetten (of elektrische auto opladen). Terwijl er dan al minder stroom geproduceerd wordt. Er is dus weinig energieaanbod, maar er wordt wel een grote vraag gecreëerd.

Een aanbeveling van ons team is dus om te gaan werken met variabele energieprijzen. Dat als er juist veel energie wordt geproduceerd, bijvoorbeeld een zonnige middag, dat dan de energieprijs zakt.
Zodat huishoudens niet meer 's avonds, maar rond het middaguur hun apparaten aan zetten. En de hoge energieproductie gelijk gebruikt kan worden! Waardoor je minder pieken op het elektriciteitsnetwerk hebt.

Want momenteel worden de kerncentrales ook voor een deel opengehouden om op momenten dat er weinig energie wordt geproduceerd door duurzame energiebronnen (zonnepalen, windmolens), toch voldoende energie te hebben. Beter zou het zijn om dus met een beleid te komen dat er energie gebruikt dient te worden als het er is en daartoe kun je mensen aanzetten door het invoeren van variable energieprijzen.

Micro-grids (wijk niveau)

Iedereen is aangesloten op een centraal elektricteitsnetwerk. Doordat alles zo gecentraliseerd is, hebben we dus soms te maken met een energieovershot (op zonnige dagen) en soms ook met een energietekort (op winterse mistige dagen met weinig licht en geen wind).
Het is echter wettelijk verboden dat ik door mijn zonnepanelen opgewekte stroom lever aan mijn buurvrouw, want dan ben ik een energieleverancier en moet ik aan allerlei wetjes en regeltjes voldoen.

Micro-grid zonder aansluiting op het net, opslag in batterijen (off-grid)

Een idee van onze groep is om micro-grids in te voeren. Een micro-grid is dat een wijk (of dorpje in Ardense begrippen) onderling de energie gaat verdelen. Er wordt stroom geproduceerd in de wijk door zonnepanelen en eventueel een windmolen. Deze opgewekte stroom wordt ook afgenomen door de dorpsbewoners zelf. Als er een overschot is, wordt dit opgeslagen in batterijen en/of op het elektriciteitsnet.

Micro-grid aangesloten op het net

De kunst is natuurlijk om met elkaar te berekenen hoeveel stroom je samen kan generen en vooral ook hoe dit zo gelijkmatig wordt afgenomen. Om dus pieken en dalen zo veel mogelijk te vermijden.
Sommige huishoudens zullen een klassiek energieverbruik hebben, dus met ochtend- en avond piek. Andere huishoudens kunnen wel meer gespreid hun energie verbruiken, bijvoorbeeld ouderen die thuis zijn, gezin waarvan een papa/mama thuis is voor de kindjes, mensen die deeltijds werken.

Op deze manier ontlast je het centrale elektriciteitsnetwerk.
Plus bevorder je ook de sociale cohesie, wat niet onbelangrijk is in het duurzaamheidsdebat, samen denken over de energie van morgen!

Thuisbatterijen en (semi-)off-grid (particulier niveau)

Belangrijk is dat huishoudens (en bedrijven) zelf een energiebuffer gaan hebben. Dat je dus de productie van stroom van je zonnepanelen van de middag kunt opslaan in batterijen en dat je die kunt gebruiken op piekmomenten, zoals 's ochtends en 's avonds.
Op die manier is er meer stabiliteit op het centrale elektriciteitsnetwerk, geen overload rond de middag en geen tekort 's ochtends en 's avonds.

Plus ontsnap je zo aan de toekomstige hogere energieprijs voor de avond, omdat je die dus uit je eigen batterij kunt halen. Want in de toekomst gaat het niet meer om de hoeveelheid geproduceerde energie in kWh, maar om de flexibiliteit, dat bepaalt de prijs!
Dus als je als leverancier rond de middag stroom levert, brengt dat weinig meer op, want dan is er een overload van energieroductie door de zonnepanelen. Je ontvangt meer als je ochtend/avondstroom kunt leveren. Of je bespaart dus geld als je door jouw batterij zelf in je ochtend/avondstroom kunt voorzien.

Je kan zelf meerdere batterijen in serie of parallel gaan schakelen met laadregelaar en omvormer.

Maar ook kant-en-klare thuisbatterijen voor dit (semi-)off-grid doeleinde zijn al in opkomst, deze worden Powerwalls genoemd. Tesla, de producent van de elektrische auto, brengt deze al op de markt.

Semi-off-grid betekent dat je nog wel blijft aangesloten op het elektricitsnetwerk, maar ook zelf een batterij hebt, zodat je de pieken en dalen in energievoorziening zelf grotendeels kunt opvangen.
Maar als je echt teveel energie produceert en dat niet "opkrijgt", kun je het nog stockeren op het net. En als je in de winter toch niet zelf genoeg energie produceert, kun je nog wel een beroep blijven doen op de levering van het net.

Je kan ook helemaal off-grid gaan, dan ben je dus geheel niet meer aangesloten op het elektriciteitsnetwerk. Je zal dan wel meer zonnepanelen (en/of wind- of watermolen), meer batterijcapaciteit en meer budget nodig hebben om ook in de "dalen" nog in je eigen energie te kunnen voorzien!

Slimme meters, slimme apparaten en slim net

Er zijn al slimme apparaten op de markt die je kunt programmeren, bijvoorbeeld ik stel mijn wasmachine zo in dat hij start als de zonnepanelen veel energie leveren.
Of ik wil dat tussen 20u 's avonds en 6u 's ochtends de vaatwasser gaat draaien. Welk uur maakt me niet uit, als het om 6u 's ochtends maar klaar is.

Zo kan dat apparaat met behulp van de slimme meter "weten" wanneer er veel overschot aan elektriciteit is en dan het apparaat starten.

Hierdoor worden weer de pieken en dalen op het elektriciteitsnet voorkomen én kan jij elektriciteit gebruiken op het goedkoopste moment!

Dit is vooral ook interessant als er meer elektrische auto's gaan komen die een grote impact hebben op de capaciteit van het elektriciteitsnetwerk. Dat zij dus juist opladen wanneer er veel stroom voorhanden is.

Het uitwisselen van data tussen de slimme meters, netwerkbeheerders, energiecentrales, zonnepanelen en windmolens wordt smart-grid genoemd, oftewel "slim net".

(Met smart-grid wordt dus bedoeld dat alles via ict wordt aangestuurd. Terwijl micro-grid betekent "op kleine schaal", dus wijk-niveau.)

Visualisering van de werking en de voordelen van een smart-grid in dit filmpje:

Zelf ben ik geen voorstander van de slimme meter, ik denk dat dat ook manueel en low-tech kan, dat je ziet nu schijnt de zon, dus nu leveren mijn zonnepanelen veel energie, nu ga ik de wasmachine aanzetten.

Maar het merendeel van de mensen vindt het, denk ik, wel makkelijker als dat allemaal automatische gestuurd gaat, met extra meters en eventueel bijbehorende apps ;-)

Feit is wel dat we dus onze apparaten moeten gaan gebruiken op het moment dat er veel productie van elektriciteit is, of dat nu met een slimme meter en een (duurder) slim apparaat is of door gewoon zelf logisch handelen.

Conclusie: vernieuwd inzicht

Ik ben zeer blij aan dit debat te hebben deelgenomen, omdat ik altijd dacht dat het beter was om je zonnepanelen op het elektricitietsnetwerk aangeloten te houden, zo heb je minder zonnepanelen nodig, want je overschot van de zomer "stockeer" je op het net en je tekort in de winter haal je dan weer van het net. Het elektriciteitsnetwerk was voor mij de buffer.

Maar nu blijkt dat dus helemaal niet goed is voor de centrale energievoorzieing. En dat de toekomst ligt en micro-grids en (semi-)off-grids.

Hilarische video's
high-tech en low-tech

Ik kan hele verhalen schrijven over high-tech versus low-tech, maar een beeld zegt meer dan 1000 woorden en een video spreekt meer dan 1000 beelden.
Dus maak ik graag gebruik van deze hilarische video's om mijn visie over high-tech versus low-tech weer te geven:

We zijn Off-Grid!

Mijn droom is werkelijkheid geworden:
We zijn los van het elektriciteitsnet en nu dus helemaal onafhankelijk, autonoom, zelfvoorzienend, vrij!
Maar dat was wel een flinke klus, zowel in de theorie als in de praktijk...

De theorie...

...en de praktijk.

In het Engels heet het elektriciteitsnet "grid" en "off-grid" betekent dus los van het net.

Theorie

Ik vind het heerlijk om te nerden en vind elektriciteit en techniek super-interessant. Op de middelbare school had ik een tien voor natuurkunde en ook een tien voor techniek, zalige vakken. En mijn broer zit in de elektro-techniek. Dus heb best wel wat technische aanleg.
Maar dit vond ik toch nog best wel een geestelijke uitdaging...

Wat een keuzes dat er allemaal waren:

1. Installatie

Willen we volledig autonoom of semi-off-grid?
Blijven we wisselstroom gebruiken of gaan we voor gelijkstroom of combinatie van beide in hybride-systeem?
Kiezen we voor een 12V, 24V of 48V systeem?
Nemen we alles-in-1-installatie of aparte componenten?
Willen we in de winter de batterijen kunnen bijladen met aggregaat of niet?

2. Capaciteit
Met een elektriciteitsverbruik van slechts 325kWh/jaar (!) hebben we met onze drie panelen (totaal 570Wp) genoeg per jaar. Maar dat is omdat we het overschot van de zomer op het elektriciteitsnet stockeerden en in de winter ons tekort van het net gebruikten.
Met off-grid te gaan, zullen we in de winter een tekort gaan hebben.
Lossen we dat op met extra panelen, een windmolen of meer opslagcapaciteit van de batterijen?

We hebben ervoor gekozen om een windmolen te plaatsen.

En om de capaciteit van de batterijen te berekenen, moet je niet uitgaan van je jaarlijkse elektriciteitsbehoefte, maar van het maximale piekvermogen wat je nodig hebt.
Ons elektraverbruik is gemiddeld zeer laag en je zou daardoor verwachten dat we met weinig vermogen aan accu's toekunnen. Maar als we hier de wasmachine aanzetten, heb je een heel groot vermogen nodig en om dat te kunnen generen, moet je toch in zwaardere accu's investeren.

3. Type batterijen
A. Losse batterijen:

loodzuur
- natte batterij
- gel-batterij
- agm-batterij
lithium
- LiFePO4
- SolidState
NiFe

B. Batterijsysteem

Systeem incl. batterij, laadregelaar en omvormer

Al deze batterijen hebben uiteraard verschillende technische specificaties met bijbehorende voor- en nadelen en sterk uiteenlopende prijskaartjes.

4. Bijkomende apparatuur

Wat voor omvormer heb ik nodig?
Welke laadregelaar voor de zonnepanelen?
Wat voor type relais voor de windmolen?
Waar schakelaars inbouwen?
Waar zekeringen plaatsen en van hoeveel Ampere?
Welke diktes van kabels heb ik overal nodig, want voor energie-overdracht zijn veel dikkere kabels vereist dan voor data-overdracht.
Hoe ga ik het systeem beveiligen tegen overbelasting, dat zonnepanelen/windmolen automatisch stoppen met laden als batterijen vol zijn?
Hoe stel ik de batterij-monitor correct in, zodat ik de juiste capaciteit van de batterijen kan aflezen?
Etc...

Installatie

Na maanden onderzoek weet je wat je wilt en dan ga je bestellen. Even dui-zen-den euro's uitgeven (slik).
Paar dagen later komt er vrachtwagen een pellet bezorgen waarop alles staat.
En dan?

Dan begint het echte generd en gepuzzel, want hoe dien je dat allemaal te installeren?
Ben echt flinke poos bezig geweest om dat uit te vogelen en ik-weet-niet-hoeveel-keer naar de ijzerhandel gereden voor dikke kabel van die lengte met oog van 10mm en dikke kabel van die lengte met oog van 8mm en dunne kabel die lengte met oog van xx mm.
En dan kom je thuis en dan heb je dat geinstalleerd en nog eens opgezocht en dan mis je nog kabel voor dat en zekerinkje daar en schakelaar daartussen, dus kabel doorknippen en dus terug naar de winkel en extra ogen laten bevestigen...

Was wel leuk trouwens die ijzerwinkel, allemaal ruige, ongeschoren bouwvakkers-types met werkbroeken, veiligheidsschoenen. En dan kwam ik daar als vrouw binnen met zomerjurkje op blote voeten en mijn technische schema waarvoor ik weer kabel nodig had.
Vaak had ik ook nog kind bij in tijgerpak, draak-outfit, danseres-jurk of zoon in hawaii-rok met bloemenketting, uiteraard ook op blote voeten.
We waren telkens wel "bijzondere verschijning" daar in die winkel ;-)
Vind ijzerwinkel veel leuker dan kledingwinkels, is tenminste nuttig, maar dat terzijde.

Achteraf gezien, had ik misschien beter alles gewoon laten installeren, dat had heel veel tijd gescheeld.
Maar toch wil dat ook weer niet, want ik wil het allemaal snappen en begrijpen.

Off-grid in de realiteit

En als alles dan werkt, dan ben je klaar, toch?
Dat dacht ik ook...
Dacht, want begint het off-grid leven in de realiteit.
Hoe snel laden en ontladen de batterijen?
Bij welk voltage zijn de batterijen vol en wanneer leeg?
Welke lampjes branden wanneer?
Hoeveel verbruikt de omvormer?
Wanneer kan ik wel en vooral waneer kan ik geen was draaien?
Hoeveel Watt leveren de zonnepanelen op druilerige dag en hoeveel op zonnige dag?
Hoeveel dagen heb ik nog stroom als de zon niet schijnt?

Vorige winter lukte het ons niet om met onze installatie off-grid te blijven.
Vind niet erg om paar dagen zonder stroom te zitten, maar na week was ik het wel beu en we hebben ons toen tijdelijk toch weer aangesloten op het net.
Nu dus maatregelen genomen hoe we deze winter wel off-grid kunnen blijven.
Dat betekent dus als het lang grijs weer is, met kaarsen ontbijten en 's avonds met koplamp op boek lezen.
We waren al zeer energie-bewust, maar zo wordt je dat nog wel veel meer!

Je kan natuurlijk je systeem uitbreiden, maar dat hoeft voor ons (voorlopig) niet.
In dit tijdsperk willen we vaak alles technologisch oplossen en het is natuurlijk geweldig dat we tegenwoordig dat vernuft ook hebben.
Maar ik vind het ook mooi, dat we nu superblij zijn als in de winter de zon een dag schijnt omdat we dan weer elektriciteit hebben. Dat je zo meer leeft met de seizoenen en met het ritme van de natuur.

We gaan nu in de winter dan maar lekker op tijd naar bed. Door off-grid te zijn, slapen we nu meer (zalig!) en ook is de liefdes-relatie een pak beter ;-)

En soms ga ik, als we in de winter weinig elektriciteit hebben, bij de buurvrouw mijn laptop opladen. Zij is in de zeventig en zeer eenzaam. In ruil voor haar stroom, ga ik dan een half uur een praatje met haar maken. Ze is dan zielsgelukkig!
Of ik ga in de bib werken.
En we maken dan gebruik van een wasserette.

Want we kunnen voor een individueel technisch probleem wel oplossingen zoeken in het ontwikkelen van hyper-technologische innovaties, maar deze ook vinden in gewoon meer sociale cohesie en gemeenschappelijk bezit!

Hier een interview over hoe wij Off-Grid leven ervaren:

Deze video is enkel beschikbaar voor donateurs

Interesse en meer weten?

Documenten/Achtergrond-info voor donateurs
Meer informatie over off-grid en windmolens is beschikbaar in het donateurs-gedeelte van mijn site.
Wil je ook donateur worden, zo toegang krijgen tot deze info, genieten van nog veel meer voordelen en tegelijktijd onze vereniging steunen? Klik dan hier.

Webwinkel
Off-grid-toepassingen vind je in mijn webwinkel!
Zoals opladen van je phone/tablet/laptop, je tuinhuisje voorzien van lampen of een zonnepaneel met accu die gelijk 230V geeft.

Maar ook voor complete off-grid systemen vind je er alle mogelijkheden.

Off-Grid: eenvoud of comfort?

We zijn Off-Grid, maar daarin heb je natuurlijk ook verschillende gradaties:

zero off-grid:
leven zonder stroom, zie deze blog
minimalistic off-grid:
lampen en laptop
basic off-grid (zoals wij):
lampen, laptop en één hoog vermogen apparaat, zoals wasmachine, koelkast, etc
large off-grid:
gemiddeld huishouden: lampen, laptop en meerdere hoog vermogen apparaten
(maar zonder inductiekoken, warmtepomp, elektrische auto)
unrealistic off-grid:
gemiddeld huishouden mét elektrisch koken, warmtepomp, elektrische auto

Wij hebben slechts 3 zonnepanelen, die zijn echter al 10 jaar oud en leveren maar 190 Wp per stuk, terwijl de huidige zonnepanelen al 380 Wp geven. Dus volgens de huidige normen hebben we maar 1.5 zonnepaneel.
Toen we op het net waren aangesloten waren die drie panelen met 570 Wp ruim voldoende omdat ons jaarverbruik slechts 350 kWh is.
Maar nu we off-grid zijn, kunnen we het overschot van de zomer niet stockeren op het net, dus in de zomer hebben we een teveel aan elektrciteit en in de winter een tekort.

(Misvatting #1 over Off-Grid:
Nee, het overschot van de zomer kun je niet in je batterijen opslaan tot in de winter.)

Winter tekort aan stroom

Afgelopen winter hadden we echt een groot tekort, het was een winter met de minste zonne-uren ooit!
Vind niet erg om tijdje zonder stroom te zitten, maar na een paar dagen met kaarsen opstaan, wil ik gewoon weer een lamp aandoen om écht wakker te kunnen worden.

En een paar avonden op tijd naar bed is goed voor je gezondheid, maar na avonden om 20u te gaan slapen, ben je op een gegeven moment wel voldoende uitgerust en word je om 4u al wakker.

En ik wilde weer thuis werken op mijn laptop, prima om een keertje naar de bib te rijden, maar liever niet dagelijks.

We konden ook niet thuis wassen, dus fietste mijn vriend met wasmand in de fietskar 10 km heen en 10 km terug over zandpaadjes in de heuvelachtige Ardennen naar de wasserette. Hij vond het niet juist dat we door onze vrijwillige keuze om off-grid te gaan, extra benzine zouden gaan verspillen. Maar dan ben je dus een heel dagdeel kwijt aan één was.

fiets en wasmand in één ;-)

Meer zonnepanelen of meer eenvoud?

Dus mijn vriend heeft al een paar keer geopperd om meer zonnepanelen te installeren.
Maar ik twijfel, wil ik onze huidige eco-lifestyle ook in de winter behouden of wil ik misschien nog soberder/eenvoudiger leven?
En dan hebben we dus uitbreiding van zonnepanelen niet nodig.

Voor mij gaat het nu niet zozeer over het aantal zonnepanelen, maar om een heroverweging van onze eco-lifestyle!
En ik voel een sterke neiging/drang naar nog meer eenvoud, ik kan dat niet verklaren.
Ik ben niet tegen technologie en ik vond het uitzoeken van onze off-grid-installatie (zeer hoog elektro-nerd gehalte) super interessant.
Maar het is mijn gevoel die altijd neigt naar meer eenvoud.

Referentiekader

Het is ook maar net wat je referentiekader is.
Als ik andere mensen zie, denk ik:

“Komaan, ik leef in de 21e eeuw, maak het mezelf toch allemaal niet zo moeilijk,
paar panelen erbij en we hebben ook in de winter een comfortabel leven”.

Anderzijds, als ik die mensen zie die zonder stroom leven of met nog minder apparatuur dan wij, dan heb ik zoveel respect voor die mensen en een gevoel van vrijheid.
Net als Miriam Lancewood die maanden rondtrekt in Nieuw-Zeeland, zonder zelfs maar een telefoon bij zich te dragen.
Mark Boyle die in zijn huisje in Ierland alle elektrische appraten verbannen heeft.

En dan ga ik onze winterse omstandigheden relativeren:

ik hoef enkel in de winter extern te werken, anderen werken dagelijks extern, dus wat loop ik nu te zeuren
misschien kan ik die energieverslinde wasmachine wel vervangen door een andere manier van wassen
wat doe ik nou moeilijk over weinig stroom, ik heb een huis, verwarming, eten, gezonde kinderen, ik doe mijn droomjob, ben geen alleenstaande moeder, er zijn mensen die onder veel erbamelijkere omstandigheden leven dan ik enkel een poosje zonder stroom

Maar als ik dan tegen andere off-gridders vertel dat ik ook off-grid leef maar met slechts 3 panelen en wel een huishouden van 5 personen, kijken ze me aan of ik niet goed snik ben.
Waarom doe je dat dan? Is je dak te klein? Zonnepanelen zijn toch niet zo duur?
Ja, ik heb nog plek op mijn dak, het is ook geen geld-kwestie, maar een bewuste overweging.

Relativeren in lente, zomer herfst, frustratie in winter

Het probleem is ook dat ik in de lente, zomer, najaar overtuigd ben om geen panelen bij te leggen, omdat ik dan de situatie kan relativeren.
Maar als ik dan in de winter weer dagen zonder stroom zit, raak ik gefrustreerd en denk ik:

“Waarom wilde nu ook alweer zo sober leven, ik wil geen elektrische auto laden, warmtepomp, zelfs geen koelkast of stofzuiger, alleen maar een lamp kunnen aandoen en gewoon thuis mijn laptop kunnen laden, dat is alles”.

Maar dan heb ik geen stroom genoeg om uit te zoeken welke type panelen ik wil en als ik daar weer wél genoeg stroom voor heb, ga ik de hele situatie weer relativeren.

Ik ben nu niet zozeer op zoek naar een oplossing (meer panelen of niet),
ik vind dit vraagstuk gewoon heel boeiend:
eenvoud versus comfort/luxe.

Conclusie: Extra panelen

Afgelopen jaren heb ik keihard mijn best gedaan om het met onze huidige panelen te redden, omdat ik het echt een sport en geestelijke uitdaging vind om zo eenvoudig mogelijk te leven.
Maar het lukt zo gewoon niet. Dus ik moet meer panelen gaan installeren om ons Off-Grid avontuur leefbaar te houden.

Ik ben wel blij dat we het eerst met zo weinig WattPiek geprobeerd hebben, in plaats van gelijk je hele dak vol te leggen met panelen. Dan zou ik immers mezelf de hele tijd afvragen: Kan het ook met minder?
Nu weet ik uit praktijkervaring dat we die extra panelen echt nodig hebben en hoef ik daar dus geen vraagtekens meer bij te zetten.

Off-Grid:
5 zaken om rekening mee te houden

Off-Grid is populair!
Maar ik merk dat men vaak enkel een rooskleurig beeld heeft: onafhankelijk en geen energiefacturen meer.
En dat er simpel wordt gedacht: zonnepanelen, batterijen kopen en klaar.
Maar ieder voordeel heeft zijn nadeel en het is meer dan enkel een aankoop.
Daarom deze blog om je een realistisch beeld van off-grid te geven:

Off-Grid is duur: geen oplossing voor hoge energie-factuur
Way of living
Je dient theoretische technische kennis te hebben
Je dient praktische technische kennis te hebben
Off-Grid en fossielvrij is niet mogelijk

1. Off-Grid is duur

Vaak krijg ik mails dat men off-grid wil gaan, omdat ze een hoge energie-factuur hebben.
Als je een hoge energiefactuur hebt, is er maar één oplossing: BESPAREN!
Want een off-grid systeem is veel duurder dan een netgekoppelde installatie:

Ons verbruik is 325 kWh/jaar, dat is slechts 6% tov gemiddeld gezin,
wij hebben geen koelkast, diepvries, tv, stofzuiger, etc, enkel deze 9 apparaten.
Onze energiefactuur was € 0, de 3 zonnepanelen leverden meer dan wij vebruikten.
Toch heeft het off-grid systeem voor ons mini-verbruik € 10.000 gekost.
Een off-grid systeem voor een TinyHouse kost gemiddeld € 25.000.
Voor een gezinswoning kost een off-grid systeem tussen € 50.000 - 70.000,
dat is zonder inductie koken, warmtepomp of elektrische auto.

2. Way of living

Zoals je al kon lezen in mijn blogs We zijn Off-Grid! en Off-Grid: eenvoud of comfort? is het meer dan enkel een technische installatie, het is een manier van leven.
Want in de zomer heb je een overschot en in de winter een tekort.
En dat is op zich niet erg, maar daar dien je wel rekening mee te houden.

Op de batterij-monitor lees ik de batterij-capaciteit en aan de hand daarvan bepaal ik wat ik die dag wel (of juist niet) kan gebruiken.
Je kan dus niet zomaar "klakkeloos" apparatuur gebruiken waneer jij daar zin in hebt.
Je zal je moeten aanpassen aan de weersomstandigheden.

Nu denk je misschien, dan installeer ik extra zonnepanelen en batterijen.
Dan wordt het een nog duurder grapje.
Maar vooral, je kan nog zoveel zonnepanelen en batterijen hebben, als de zon een tijdje niet schijnt, heb je weinig tot geen stroom, punt.
Je zal je dus moeten schikken.

Dat betekent dat wij in de winter af en toe de was-emmer-methode ipv de wasmachine gebruiken of in de bib gaan werken. En ik hoor van "luxere" off-gridders dat zij soms hun boiler uitzetten, of een boek lezen ipv netflixen, of de batterijen met een generator bijladen.

Natuurlijk is dat soms enorm balen. Maar tegelijkertijd vind ik het ook mooi, want ik kan nu zo ontzettend blij zijn als in de winter de zon schijnt, omdat ik dan weer stroom heb.
Je leeft zo meer met de seizoenen.

Die "way of living" heeft uiteraard ook mooie kanten!
Vroeger gebruikten we nooit de oven, dat is een energievreter, dus een eco-zonde!
Maar nu we in de zomer een overload aan stroom hebben, bakken we soms een pizza :-)

De vanzelfsprekendheid dat er altijd stroom is en
dat je kan aanzetten wat en wanneer jij wilt,
die is er niet meer.
Het vraagt een mind-set van adaptatie, flexibiliteit en afhankelijkheid.

Voorbeeld 1:
Vroeger dacht ik als de zon scheen: "Lekker weer!"
Nu denk ik: "Ik moet wassen..."

Voorbeeld 2:
We waren in een vakantiehuisje en een van de kinders had per ongeluk een lamp aangelaten. Waarop ons toen vierjarig zoontje verschrikt riep: "Nou gaan de batterijen leeg!"
Ik stelde hem gerust dat we daar op het net waren aangsloten, dat er dus geen batterijen leeg konden gaan. Maar dat het inderdaad goed is om het licht uit te doen, niet enkel omwille van de batterijen, maar vanwege het milieu.
Maar dit is dus de mind-set die je hoort te hebben.

Voorbeeld 3:
Een deelnemer van de studiedag/webinar Off-grid merkte op: "Het lijkt wel alsof ik een hond neem, ik moet er constant rekening mee houden en voor zorgen".
Ik vond dat een pracht van een vergelijking.

3. Je dient theoretische technische kennis te hebben

Om off-grid te gaan, dien je technische kennis te hebben, zowel theoretisch als praktisch.
We starten met de theoretische kennis.

Zoals ik hierboven al schreef, bepaalt de batterij-capaciteit wat je die dag wel (of juist niet) kan gebruiken. Maar dan dien je ook wel van ieder apparaat te weten wat het verbruikt.

Als men off-grid wil gaan, komen ze bij een advies vaak met hun energiefactuur aanzetten.
Maar het gaat niet om jouw totaal verbruik, je dient echt zelf van ieder apparaat te weten wat het verbruikt. En niet enkel om eenmalig een systeem-op-maat samen te stellen, maar dus ook voor het dagelijks gebruik.

Voorbeeld: Vandaag hebben de batterijen x volt = ik kan wel laptop laden (laag vermogen), maar niet wassen (hoog vermogen).

Want je mag batterijen niet leeg trekken, dan gaan ze sneller kapot en moet je ze dus eerder vervangen, wat slecht voor het milieu en ook duur is.
Maar voor hun levensduur mag je ze ook weer niet lang vol laten, ze moeten "werken".

Naast de batterij-capaciteit dien je ook rekening te houden met vermogen van je omvormer.
Apparaten met een te hoog piekvermogen kan niet. En twee (of meer) apparaten die samen een te hoog piekvermogen hebben, kun je niet tegelijkertijd gebruiken.

Het is dus niet zoals een huis bouwen: ik kan geen huis bouwen, maar ik kan er wel in wonen.
Dit geldt echter niet voor off-grid: als je geen verstand van elektriciteit hebt, kun je niet off-grid gaan.

De mentaliteit: "Ik snap er geen bal van, iemand zoekt alles maar voor mij uit en ik betaal wel", dat kan dus niet bij off-grid.
Mijn vuistregel: als je het verschil niet kent tussen Volt en Watt, begin er dan niet aan.

Voorbeeld 1:
De schoorsteenveger kwam langs en die had een zware stofzuiger, niet qua gewicht, maar qua vermogen ;-)
Ik was echter niet thuis en mijn vriend let daar niet op, dus springt er een zekering.
Gelukkig had ik een zekering ingebouwd, want beter een zekering kapot, dan je hele systeem naar de mallemoeren.

Voorbeeld 2:
We hadden veel takken in de tuin, al takkenmuren gebouwd, maar nog steeds stapels met takken. Dus van iemand uit het dorp een hakselaar geleend.
Mijn vriend kijkt dan hoe dat ding praktisch werkt, terwijl ik gelijk duik naar het etiket met elektrische gegevens oftewel kan ons systeem dat aan?

4. Je dient praktische technische kennis te hebben

Naast theoretische kennis, dien je ook praktische technische kennis te hebben.

Voorbeeld 1:
Ik had wasmachine aan staan, maar mijn vriend had dat niet door en zette ook de inductie-kookplaat aan. Onze omvormer kan twee piekvermogen apparaten tegelijkertijd niet aan, dus knalt er een zekering.
Dan moet je wel zelf even een zekering kunnen vervangen.

Voorbeeld 2:
Wij hebben ons huis laten stuccen en verven. Maar onze zonnepanelen zijn aan de gevel bevestigd (zie foto in deze blog), dus moesten we wel zelf even de panelen loskoppelen, verwijderen, weer terughangen en aansluiten.

Voorbeeld 3:
Vorig jaar hadden we blikseminslag: systeem kapot.
Maar wat was er precies kapot: batterijen, omvormer, laadregelaar, batterij-mamangement-systeem, zekering, kabel doorgebrand?
Dat moet je dan wel zelf uitzoeken zodat je nieuw exemplaar kan bestellen en inbouwen.

Nu denk je misschien dan vraag ik wel een elektricien.
Maar er zijn weinig elektriciens die verstand hebben van off-grid-systemen.
En als je er al eentje vindt, moet je wachten tot die een keer tijd heeft...
In de tussentijd zit jij dus zonder stroom.
Oftewel beter als je het zelf kan oplossen.

5. Off-Grid en fossielvrij is niet mogelijk

Naast off-grid is ook fossielvrij populair.
Echter fossielvrij en off-grid gaan niet samen, want hier in de BeNeLux is er met die grijze winters te weinig zon om dan off-grid op inductie te koken en een warmtepomp te gebruiken, laat staan een elektrische auto laden.

Dat is ook zo tegenstrijdig met off-grid, in de zomer als er veel stroom is, eet je salades, pak je de fiets en verwarm je je huis niet. Terwijl in de winter, als er weinig stroom is, je behoefte hebt aan warme maaltijden, je makkelijker de auto pakt en je je huis verwarmt.

Hoe doen wij dat dan?

In de zomer koken we op inductie en in de winter op gas
we hebben hier echter geen aardgas-aanluiting, dus we gebruiken een propaan gasfles.
Wij verwarmen ons huis met een houtkachel
voordat ik daar weer commentaar op krijg, lees eerst even deze pagina:
we hebben de meest efficiente kachel én ons huis wordt slechts verwarmd tot 16°C.

Oftewel off-grid en fossielvrij is niet mogelijk, je zal dus moeten kiezen.

Kritische noot
Regelmatig krijg ik te horen dat batterijen van een off-grid systeem niet goed zijn voor het milieu, klopt.

Maar een netgekoppelde installatie is ook niet goed voor het milieu, want het rendement van het elektriciteitsnet is slechts 40% (meer duiding in arg.5).

En fossielvrij klinkt heel duurzaam, de particulier gebruikt dan zelf geen fossiele energie meer door zijn huis elektrisch te verwarmen ipv gas en door elektrisch te rijden ipv benzine.
Particulier trots op duurzame imago, maar het probleem wordt gewoon verschoven, want die elektriciteit wordt grotendeels met fossiele energie opgewekt, slechts 13% van de energie is groen (bron).
Natuurlijk plaatsen we als maatschappij steeds meer zonnepanelen en windmolens, maar tegelijkertijd gaan we ook steeds meer verbruiken. Het is zelfs zo dat het aandeel groene energie daalt, omdat we meer elektriciteit gaan verbruiken dan we aan groene-stroom-bronnen installeren.
Dus fossielvrij is met ons huidige energie-verbruik in de praktijk niet mogelijk.

Het enige wat goed is voor het milieu,
dat is en blijft zo min mogelijk energie verbruiken!

Wil niet je droom verpesten, maar je helpen met een realistisch beeld

Ik besef dat dit geen positieve blog is en dat sommige lezers dit liever niet willen lezen.
Begrijp me goed, ik wil absoluut niet jouw off-grid droom verpesten!
Maar ik merkte tijdens mijn studiedagen/webinars Off-Grid dat er vaak een simpel en naief beeld rond off-grid hangt. En ik wil je dus alleen maar helpen met ook een realistische visie.
Ik hoop dat je er iets aan hebt!

Bron: Freepik

Off-Grid: naast 220 Volt,
nu ook 12 Volt systeem geïnstalleerd

We zijn dus al jaren off-grid en hadden destijds voor een 220 Volt systeem gekozen.
Omdat dit het gemakkelijkste was in een bestaand huis zodat we niet alle bekabeling moesten vervangen en omdat we dan niet allemaal nieuwe toestellen hoefden te kopen.

Maar ik had zin in weer een technische uitdaging, dus wilde nu ook een 12 Volt systeem installeren.
En daar wilde ik dan een 12 Volt waterpomp op aansluiten, zodat we het regenwater voor de wasmachine niet meer telkens buiten hoefden te gaan tappen, maar voortaan via een pomp de wasmachine met regenwater kunnen vullen, superdeluxe!

We zouden dan een 220 Volt (wisselstroom) én een 12 Volt (gelijkstroom) systeem hebben, leuk leuk leuk!

Plan van aanpak

We hebben hiervoor weer een nieuwe omvormer nodig, want we hebben 4 batterijen in serie, dus een 48 Volt systeem. Er moest dus een omvormer gekocht worden om die 48 Volt te transformeren naar 12 Volt.
Maar ja, van die omvormers bestaan natuurlijk weer diverse uitvoeringen, afhankelijk van het vermogen dat je als output wilt hebben.

(Als je slechts één batterij hebt of batterijen parallel hebt geschakeld in plaats van in serie, heb je geen extra omvormer nodig, want dan heb je een 12 Volt systeem.)

En een 12 Volt stopcontact. En ik wilde dat dit 12 Volt stopcontact ook een 5 Volt uitgang had, dus zo een usb-poort, waar we dan onze gsm's, mp3-speler en boxjes konden opladen.

Plus een 12 Volt waterpomp. En die pomp had dan ook een filter nodig plus een drukvat voor een regelmatige stroming van het water.
Maar van die 12 Volt waterpompen heb je dan weer tig versies, afhankelijk van de gewenste stroomsnelheid van het water en het aantal aftappunten. Oftewel hoe hoog moet de druk van het water zijn en dus het vermogen van de pomp?

Je zou denken, je koopt een omvormer en dan een pomp.
Maar ik moest dus eerst bepalen hoeveel aftappunten en welke stroomsnelheid ik van die pomp wilde hebben, om zo het vermogen van de pomp te bepalen.
En aan de hand daarvan kon ik dan een 48V-12V omvormer aanschaffen met het geschikte vermogen.

En dan begint weer het klussen...

Hoe dik moeten de kabels zijn? Want bij gelijkstroom is er relatief veel energieverlies door transport, dat kun je voorkomen door berekening van vermogen en afstand en zo kom je tot benodigde diameter van de kabels.

Hoe sluit je een 12 Volt stopcontact aan?

Ik wilde een schakelaar inbouwen, want die 48V-12V omvormer hoeft enkel aan te staan als we regenwaterpomp gebruiken, dus niet 24/7, waarmee we energie besparen en ook de levensduur van apparaat verlengen. Maar hoe kan ik dat bij die omvormer implementeren?

De filter en pomp en drukvat hadden uiteraard niet dezelfde dimensies qua aansluitingen, dus koppelstukken nodig. En die allemaal ook lekdicht krijgen ;-)

Regenwater-systeem
Even ter info, in ons huis hadden we al een regenwater-leiding-systeem, dus oorspronkelijk was er een hydrofoor die regenwater uit de put oppompte en zo de wasmachine en toiletten met regenwater vulde.

Maar die hydrofoor verbruikte 1500 Watt (!), dat is als vloeken in de kerk in ons
eco-huishouden, dus ik heb die hydrofoor weggedaan.

De huidige 12 Volt pomp verbruikt slechts 40 watt,
een besparing van 97% ten opzichte van die hydrofoor,
tsjakka!

Voor- en nadelen 12 Volt systeem

De voordelen van een gelijkstoom systeem:

Je bespaart op de omvormer:
zowel qua energie aan transformatie als financieel, want omvormers zijn duur.
Als je één batterij hebt (12 Volt), heb je geen omvormer nodig:
dat bespaart energie aan transformatie en bespaart geld.
Als je een 24 of 48 Volt systeem hebt, gaat er bij transformatie van 24/48 naar 12 Volt veel minder energie verloren dan bij de transformatie van 24/48 naar 220 Volt, plus is 24/48-omvormer naar 12 Volt ook 10x goedkoper dan 24/48-omvormer naar 220 Volt.
Sommige apparaten werken op 5 Volt, denk aan gsm, mp3-speler, boxjes, etc.
Het is eigenlijk belachelijk dat we 12 Volt van de zonnepanelen opslaan in batterijen, dan wordt het in ons geval 48 Volt, vervolgens transformeren naar 220 Volt om daarna adapter in stopcontact te steken om er weer 5 Volt van te maken. Zoveel energieverlies door al die transformaties!
Dus in plaats van 12 - 48 - 220 - 5 wordt het nu 12 - 48 - 12/5.
Hierdoor skippen we dus de grootste transformatie naar en van 220 Volt!

Er is ook een bedenking aan een 12 Volt systeem:

Om met gelijkstroom te kunnen werken heb je meestal batterijen nodig. Die zijn niet goed voor het milieu, maar bij het stroomnet zijn ook veel energieverliezen (bron).
Dus zowel batterijen als het stroomnet zijn niet duurzaam, daarom mijn credo:
het beste is en blijft gewoon zo min mogelijk energie verbruiken!
Een 12 Volt systeem zonder batterijen is ook mogelijk, maar dan heb je dus enkel stroom als je zonnepanelen en/of windmolen energie produceren.

En er zijn ook nadelen aan een 12 Volt systeem.
Waar je vooral rekening mee dient te houden: P = V x I, oftewel hoe lager de spanning (Volt), hoe hoger de stroomsterkte moet zijn (Ampère) om hetzelfde vermogen op te wekken (Watt).

Voornamelijk geschikt voor laag-vermogen-apparaten: lampen, laptops, telefoons.
En dus niet voor hoog-vermogen-apparaten: koelkasten, wasmachines, warmtepompen.
Bij overschakeling van een wisselstroom naar gelijkstroom-systeem, dien je je huidige 220 Volt apparaten te vervangen door 12 Volt apparaten: kost grondstoffen en geld.
Als de stroomsterkte toeneemt, zijn er meer energieverliezen qua afstand.
Dit kan je berperken door:

apparaten dichtbij energiebron te plaatsen, zodat transport-afstand korter wordt
daardoor is gelijkstroom eigenlijk enkel toepasbaar in kleine huizen, waar weinig transport-afstand is
dikkere kabels:
1. hierdoor is gelijkstroom-systeem enkel geschikt bij de bouw van een nieuw huis, want in een bestaand huis moeilijk om aanwezige bekabeling te vervangen door veel dikkere bekabeling
2. besef ook: koperen kabels zijn duur en hoe dikker, hoe duurder

Conclusie

Ik ben echt heel blij met mijn 12 Volt systeem:

Ik vond weer uitdagend om allemaal technisch uit te vogelen.
Een 12 Volt systeem heeft voor mij een hoger off-grid en low-tech gehalte dan een 220 Volt systeem, dus voelt gewoon stoer ;-)
Zo fijn dat ik niet meer met gieters water van buiten naar binnen hoef te sjouwen.
Wassen is al niet fijn en als het dan ook zo intensief is, wordt het er niet leuker op.
Vooral in de winter: laarzen aan om naar buiten te gaan, water vullen, naar binnen, laarzen uit, wasmachine vullen en riedeltje weer opnieuw.
Wat een luxe dat ik nu gewoon een pomp kan aanzetten!
We hebben beneden een spoeltoilet omgebouwd tot composttoilet. Maar boven hebben we ook nog een spoeltoilet dat we zelden gebruiken, want dan moesten we buiten een emmer met regenwater gaan tappen en naar boven sjouwen om door te spoelen.
Nu kunnen we echter dit spoeltoilet dus ook weer "automatisch" met regenwater doorspoelen, dat is wel een luxe.
Hoewel we de gewoonte er in houden dat als composttoilet bezet is, de mannen maar lekker buiten gaan plassen.

We laden onze gsm's, mp3-speler en boxjes niet via de nieuwe 12 Volt omvormer op, om de eenvoudige reden dat het in de garage is en dan ligt het niet in het zicht en vergeet je dat dat ding ligt op te laden. Waardoor het meer stroom kost dan via 220 Volt met adapter die in de huiskamer in het zicht ligt.
Maar ik vind wel tof dat het nu dus wel kan!

Meer info over gelijkstroom

Meer informatie over gelijkstroom vind je in dit document:

Enkel beschikbaar voor donateurs

En op het Donateursplein is er ook een video van Ben Law waarin hij uitlegt dat hij in zijn huis een 12 Volt systeem heeft en in zijn schuur een 220 Volt systeem omdat hij daar zwaardere machines gebruikt:

Enkel beschikbaar voor donateurs

Opmerkingen voor de nerds
Ik weet dat de benaming eigenlijk wisselspanning en gelijkspanning is in plaats van wisselstroom en gelijkstroom.
Maar dat is dus een afweging: kies ik voor de juiste benaming of voor de benaming die meestal wordt gebruikt?
En ik heb voor de benaming gekozen die door het grote publiek wordt gebruikt.

Ik weet dat het mogelijk is om voor mijn laptop een transformator te kopen van 48 Volt naar 19 Volt en dan hoef ik om mijn laptop te laden niet meer de 220 Volt omvormer aan te zetten.
Maar dan moet ik in de koude garage gaan zitten werken, ik vind het in mijn hok bij 13°C al "fris" genoeg ;-)
Ik zou mijn laptop 's avonds als ik hem niet gebruik dan in de garage kunnen laden, maar dat is niet voldoende om een hele dag op te kunnen werken. Dus moet ik hem overdag toch ook nog via de 220 Volt omvormer laden.
Dus ja, ik weet dat het technisch mogelijk is, maar praktisch niet interessant genoeg voor de financiele en tijd-investeringen.

Onze windmolen

Wij zijn Off-Grid en hebben daarvoor ook een windmolen geplaatst.

Ik hoop dat ik door deze blog een nieuwe wind kan laten waaien
over het onterecht slechte imago dat windmolens hebben!

Windmolen rendabel?

Vaak wordt er gezegd dat een particuliere windmolen niet rendabel is.
Het klopt dat voor hetzelfde bedrag zonnepanelen meer opleveren dan windmolens.
En je investering als coöperant in een windmolenpark zal meer rendement opleveren dan in een particuliere windmolen.

Off-Grid
Maar wij hebben dus een off-grid installatie, dat wil zeggen dat we niet meer zijn aangesloten op het elektriciteitsnet.
En we hebben drie zonnepanelen, maar een groot nadeel van zonnepanelen is dat zij stroom leveren wanneer er de minste behoefte aan is. Hun piekmoment ligt rond de middag en op jaarbasis pieken zij in de zomer. Zowel op dagbasis als op jaarbasis is dat niet handig.

Omdat op een dag de grootste stroomvraag bij huishoudens ’s ochtends en ’s avonds is:

En op jaarbasis wordt juist in de winter de meeste stroom gebruikt:

Als je op het net bent aangesloten, kun je je overschot van de piekmomenten (middag en zomer) op het net stockeren en in de dalmomenten (ochtend/avond en winter) weer van het net afhalen.

Bij onze off-grid installatie kan dat niet. Wij hebben slechts een beperkte batterij-capaciteit als buffer.
Dus om ook op de dal-momenten in onze stroom te kunnen voorzien, hebben we nu een windmolen geplaatst.
Zo hebben we verschillende energiebronnen en dus meer zekerheid qua energie-input.

En zo is voor ons een windmolen dus zeer rendabel, omdat die juist energie levert wanneer we die het hardste nodig hebben, namelijk op donkere winterdagen, als de zon amper schijnt en we onze lampen veel aan hebben staan.

Het gaat dus niet zozeer over:
Hoeveel Watt wordt er geproduceerd voor een investering van € x
Maar vooral:
Welke bron kan mij energie leveren wanneer ik het het hardste nodig heb?

Eén Watt geproduceerd in de donkere wintermaanden is mij namelijk veel meer waard, dan één Watt in de zomer.
De eerste winter lukte het ons niet om off-grid te blijven, omdat de windmolen toen nog niet gereed was. Nu de windmolen is aangesloten, zijn we al wel twee winters off-grid kunnen blijven!

Netgekoppeld
Eerder schrijf ik ook de blog Energie voor morgen, waarin ik verwacht dat we in de toekomst niet meer standaard energieprijzen gaan hebben, maar variabele prijzen.
Als er veel energie-aanbod is, zal de prijs lager zijn, dan wanneer er schaarste is.
Dus ook met een netgekoppelde situatie zal een windmolen rendabel worden, omdat deze stroom produceert op het moment dat die veel opbrengt.

Terugverdientijd

Wat ik zeer frappant vind, is dat bij duurzame energie altijd gelijk over de terugverdientijd wordt gesproken. Blijkbaar wordt het enkel nuttig geacht daarin te investeren als we ons geld daarmee kunnen terug verdienen?

Maar bij een auto wordt er nooit over de terugverdientijd gesproken, dat kan ook niet, want dat is een grote rijdende verliespost.
Bij de nieuwste flatscreens staat ook niet vermeld wat de terugverdientijd is, evenmin als bij de hotste generatie smartphones. En bij dure exotische vliegreizen ook al niet.

Waarom is het toch dat als je investeert in duurzame energie dat je altijd je geld terug hoort te verdienen en bij alle andere uitgaven niet?

Hoe een windmolen kiezen?

Er zijn zoveel verschillende windmolens, dat je door het enorme aanbod die wind niet meer ziet waaien.
En het probleem is dat ze ook met allerlei verschillende data hun molen promoten:
– 40 kWh/maand
– 1000 Watt per jaar
– 60 Watt aan piekvermogen

Dit zegt echter helemaal niets!

Waarop dan wel letten als je een windmolen kiest:

De opbrengsten nemen exponentieel toe met de windsnelheid.
Vergelijk dus geen windmolens waarvan er een zijn vermogen geeft bij 12 m/s en de ander bij 14 m/s, want dat kan een verschil geven van factor 2 aan opbrengst.
Opbrengst-optimum verschilt per type windmolen.
Sommige windmolens zijn ontworpen voor kustgebieden en hebben een hoog rendement bij 12 of 14 m/s. Andere turbines zijn speciaal ontwikkeld voor het binnenland (off-grid farms in the USA) en scoren relatief beter bij 6 m/s.
Het opbrengst-optimum verschilt dus per type windmolen, bij iedere situatie hoort een andere windmolen. Er is dus niet één windmolen die in het algemeen het beste is.
De opbrengst die wordt vermeld is vaak bij 10, 12 of 14 m/s aan windsnelheid.
Maar die windsnelheden zijn niet gangbaar, tenzij je aan de kust woont.
Daarom heb ik van alle windmolens de datasheets bekeken om te achterhalen wat hun vermogen is bij 6 m/s aan windsnelheid, een meer normaal voorkomende windsnelheid.
Wat is het rendement?
Daarvoor heb ik de kostprijs gedeeld door de opbrengst aan vermogen (bij dus die 6 m/s), om zo voor alle molens dezelfde deler te gebruiken om zo tot een vergelijkbare quotiënt te komen.
Welke spanning als output?
Je hebt de keuze uit 12V, 24V of 48V.
Heb je een off-grid systeem van 12V of 24V, dan neem je uiteraard het bijbehorende voltage als output.
Ben je op het elektriciteitsnet aangesloten en gebruik je dus 220V of heb je een off-grid installatie dat ook werkt op 220V, dan kies je beter voor 48V, zodat er minder transformatieverlies is.
Is de prijs inclusief of exclusief laadregelaar?
Bij een windmolen hoort een laadregelaar. Soms zit deze in de molen zelf verwerkt, dan heb je een interne laadregelaar, anders heb je een externe laadregelaar nodig. De prijs van een laadregelaar kan best oplopen.
Informeer dus goed of er in de molen een interne laadregelaar zit of dat je een externe laadregelaar nodig hebt.
Kostprijs
Natuurlijk wil je een windmolen met hoogste rendement, oftewel de molen die de meeste opbrengst geeft per geïnvesteerde euro.
Maar naast rendement dien je ook te kijken naar kostprijs, want als de windmolen met hoogste rendement wel een kostprijs heeft van dui-zen-den euro's, dien kies je misschien beter voor een molen met het één-na-hoogste rendement maar met een kostprijs die wel binnen je budget past.
Is de prijs inclusief of exclusief btw?
Ik heb al vaak gezien dat windmolens voor een zeer aantrekkelijke prijs gepromoot worden, maar vergeet niet goed te kijken naar de kleine lettertjes of dit dan inclusief of exclusief btw is.

Welke windmolen?

Rekenmodel
Een paar maanden ben ik bezig geweest om de datasheets van alle particuliere windmolens te zoeken en te bestuderen:
– Wat is hun vermogen bij 6 m/s?
– Wat is hun prijs, incl btw?
– Wat is dan het rendement (kostprijs gedeeld door vermogen)?
– Welke windmolens zijn nog beschikbaar?
En het resultaat van deze research heb ik weergegeven in een rekenmodel.

Dit was wel een flinke puzzel!
Probleem was dat niet van alle windturbines datasheets beschikbaar waren met een opbrengstgrafiek. Ze geven wel een mooie site met scherpe foto's, video met turbine in actie, natuurlijk een vent-in-pak om professioneel te ogen, maar ik heb ze boos gemaild dat ik geen foto's, video, vent-in-pak wil, maar data!
Of sommige windturbines waren enkel verkrijgbaar in USA of Spanje, maar niet leverbaar in NL/Belgie.

Aan de hand van dit rekenmodel heb ik dan onze windmolen gekozen, die in onze situatie het meeste rendement oplevert.

De datasheets van alle onderzochte windmolens staan in mijn Kennisbank.
Deze is enkel toegankelijk voor donateurs.

De beste windmolen?
Er is dus niet één windmolen die in het algemeen het beste is.
Welke windmolen voor jou het meest geschikt is, is zeer situatie-afhankelijk:
– Waar woon je, wat is daar de gemiddelde windsnelheid?
– Hoe hoog kun je je mast bouwen, want hoe hoger je mast, hoe hoger de opbrengst.
– Heb je hoge bomen of gebouwen in de buurt die de wind belemmeren?
– Kun je de windmolen op een plek plaatsen dat hij veel zuidwesten-wind vangt?

Al deze factoren bepalen jouw unieke situatie en op basis daarvan kun jij (of ik) gaan bepalen welke turbine voor jou het meeste rendement oplevert.
Met behulp van mijn rekenmodel, kan ik dit ook voor jou onderzoeken. Daarvoor kun je een Persoonlijk Advies aanvragen.

Geluidsoverlast?

Ik ben zeer gevoelig voor geluid, trouwe bloglezers weten dat al wel. Maar het zacht zoemende geluid van de windmolen klinkt als muziek in de oren, want ik denk dan:

“Gratis energie!”

Wij wonen “op den buiten”, dus de buren zijn op een afstand dat zij die zachte zoem niet eens horen. Anderzijds, produceren zij ook geluid met die verschrikkelijke grasmaaiers en keffende honden.

Vergunning nodig?

Deze vraag beantwoord ik op de Studiedag Off-Grid.

Wat levert een windmolen op?

Eerlijk gezegd krijg ik altijd de kriebels van deze vraag, omdat dit dé standaardvraag over een windmolen is. En zoals je hierboven al hebt kunnen lezen, is daar dus geen eenduidig antwoord op te geven.
Door het stellen van deze vraag blijkt dat die persoon er nog niet veel kennis van heeft 😉

Ik leg dan (telkens weer) uit dat het individuele opbrengsten zijn en je dus niet kan zeggen dat dit type windmolen zoveel opbrengt, want diezelfde windmolen brengt op een mast van 8 meter veel minder op dan op een mast van 12 meter, aan de kust levert hij meer dan in het binnenland en één hoge boom die de wind breekt kan het vermogen aanzienlijk verlagen.
En dan heb je dus nog tig andere modellen die ieder hun eigen opbrengst-optimum hebben.

Waar het mij dus vooral om draait, is dat een windmolen energie levert als de zonnepanelen dat niet doen en dat je daardoor een diversificatie van energie-input hebt.
En zodoende off-grid kunt blijven in de winter.
Of als je op het net aangesloten bent, je met de variable energieprijzen (die er zeker gaan komen) stroom kunt leveren als die veel opbrengt.

Wat kost een windmolen?

Dat is dus afhankelijk van het type windmolen en dat is situatie-gebonden.
De prijzen varieren van een paar honderd euro voor een bouwmarkt-modelletje tot duizenden euro’s.

Interesse en meer weten?

Webwinkel
Diverse type windmolens tref je in mijn Webwinkel!

Ook Off-Grid-toepassingen vind je in mijn Webwinkel, zoals opladen van je phone/tablet/laptop, je tuinhuisje voorzien van lampen of zonnepaneel met accu die gelijk 230V geeft.

Maar ook voor complete off-grid systemen vind je er alle mogelijkheden.

Stroomstoring zonder dat wij het merken!

Op vrijdag 27-03-2015 was er een grote stroomstoring in Nederland, huishoudens zaten zonder stroom, treinen reden niet meer en het vliegverkeer lag stil.

stroomstoring

Wij kregen laatst een brief van onze elektriciteits-netwerkbeheerder, dat wegens werken de stroom er een ochtend uit zou liggen. We hadden de datum op de kalender geschreven, maar er verder niet meer op gelet.

elektriciteiskabels

Toen ik op een ochtend de kindjes naar school bracht, zag ik in onze straat allemaal busjes van die netwerkbeheerder staan en mannen die bezig waren aan die elektriciteitsdraden.
"Oja, dat is waar, er zouden vandaag werken zijn", dacht ik.
De stroom lag er dus uit, maar we hadden het nog niet eens gemerkt!
Omdat we zo weinig elektrische apparaten hebben en daar dus niet afhankelijk van zijn.

Naar aanleiding van de stroomstoring in Nederland was ik die vrijdag te gast in het radioprogramma EenVandaag, over hoe afhankelijk we als maatschappij van elektriciteit zijn, maar wij als groen gezin veel minder. Het fragment kun je hier horen (vanaf 3m27):

Deze video is enkel beschikbaar voor donateurs

Leven zonder stroom

Mensen die zonder elektriciteits-aansluiting leven heb ik altijd zeer fascinerend gevonden.
In America is het meer gebruikelijk om zo te leven. Maar hier in België en Nederland is dat toch wel uitzonderlijk.

Daarom verzamelde ik filmpjes van deze mensen uit onze omgeving en die deel ik graag!

Terug in de tijd

Brabander

Deze video is enkel beschikbaar voor donateurs

"Maar ook geen televisie dan?"
"Nee, dat lukt niet zonder stroom. Maar ik heb een voordeel, ik hoef er ook niet naar te kijken dan!"

Sjoke

Deze video is enkel beschikbaar voor donateurs

"U wilt het houden zoals het altijd geweest is?"
"Ja, dat is toch goed, dat is toch mooi. Anders zouden jullie het allemaal niet komen filmen, als je het niet mooi vond!"

Ik hoop dat ik op mijn tachtigste nog zo lekker ad-rem ben!

Trouwens opgevallen dat het beide Brabanders zijn in bovenstaande filmpjes?
Beetje eigenzinnige mensen zijn dat hè ;-)

Bewuste keuze

Reid de Jong
Hij was een succesvol internationale architect, doceerde aan de Academie van Bouwkunst in Rotterdam en Groningen en was hoogleraar in Delft, maar hij wilde niet verder meebouwen aan het neo-kapitalisme. Daarom besloot hij zich terug te trekken in de vuurtoren van Workum waar hij samen met zijn vrouw zelfvoorzienend leeft, zonder elektricteit, gas of stromend water.

Deze video is enkel beschikbaar voor donateurs

Tomas de Gregorio
Tomas leeft voor een jaar in een caravan zonder elektriciteit, stromend water, internet, auto en met een budget van € 2500 voor dat hele jaar.

Deze video is enkel beschikbaar voor donateurs

Zijn verslag een half jaar later.

Deze video is enkel beschikbaar voor donateurs

En na 10 maanden stopt hij met zijn experiment.

Deze video is enkel beschikbaar voor donateurs

Kaat in haar yurt
Ook Kaat leeft een jaar sober, niet in een caravan, maar in een yurt. En zij wil dit jaar met € 50 per week rondkomen.
Tomas had helemaal geen elektriciteitsvoorziening, Kaat heeft een klein zonnepaneeltje en een accu, voor haar lamp, laptop en gsm. Ook net als Tomas heeft ze geen stromend water, internet of auto.

Deze video is enkel beschikbaar voor donateurs

Marjolein in het Klein
Marjolein bouwde het eerste Tiny House in Nederland en is geheel zelfvoorzienend met betrekking tot elektriciteit en water.

Deze video is enkel beschikbaar voor donateurs

Kluizenaar Stan
De Belg Stan kiest na een normaal leven ervoor om op zijn 58e kluizenaar te worden op een Oostenrijkse berg.

Deze video is enkel beschikbaar voor donateurs

Klaas
Klaas wil het leven van zijn opa nabootsen, hij heeft nog wel elektriciteit, maar geen koelkast, wasmachine, televisie, telefoon, computer en ook geen water- of gas-aansluiting.

Deze video is enkel beschikbaar voor donateurs

Celine
En dit is geen video, maar wel een prachtig (franstalig) artikel van een vrouw die in Wallonië bewust met haar vriend en hun kind zonder elektriciteit leeft.

Dit arikel is enkel beschikbaar voor donateurs

Bob Radstake
In mijn blog over Eco Droomhuizen had ik het ook al over Bob Radstake, omdat hij een eigen visie over bouwen heeft.
Maar daarnaast leeft hij met zijn vrouw en kind ook off-grid, zonder elektriteitsaansluiting en zonder stromend water.

Deze video's zijn is enkel beschikbaar voor donateurs

Onbewuste keuze

Dominique uit Houffalize
In Houffalize woont een vrouw in het bos en die onvoldoende financiële middelen heeft om de aanleg van een elektriciteits-aansluiting naar haar afgelegen huis te betalen.

In januari 2012 heeft de Vlaamse "Man Bijt Hond" een reportage over haar uitgezonden. Ik heb deze opgevraagd bij de VRT, maar zij hadden de rechten niet en verwezen me door naar Woestijnvis, het productiehuis van "Man Bijt Hond". Woestijnvis mailde me dat ze voor een aflevering €500 vroegen en dat was dan al een aangepaste prijs voor onze kleine vereniging...
Als iemand een link of de aflevering digitaal heeft, hoor ik het héél graag!

Ik heb wel een Franstalige reportage over haar gevonden, maar deze vind ik inhoudelijk minder goed.

Deze video is enkel beschikbaar voor donateurs

Op mijn Donateursplein staan ook video's van mensen die leven zonder stroom uit Europa en de Wereld.

Elektriciteit besparen
Energiemeters
	Energiemeter energieverbruik van je apparaten meten enkel geschikt voor NL, zonder aardpen
	Energiemeter energieverbruik van je apparaten meten enkel geschikt voor Belgie, met aardpen


Zelf energie opwekken
Zonnepanelen
	diverse merken en modellen
	link nederland
	link belgie

Windmolens
	Primus Air30 verkrijgbaar in 12, 24, 48 V
	link nederland
	link belgie
	Primus Air40 verkrijgbaar in 12, 24, 48 V
	link nederland
	link belgie
	Primus AirBreeze verkrijgbaar in 12, 24, 48 V
	link nederland
	link belgie
	Primus AirX verkrijgbaar in 12, 24, 48 V
	link nederland
	link belgie
	Phaesun: pakket met windmolen, zonnepaneel en accu
	link nederland
	link belgie


Apparaten: beweging-, zon- en water-energie
Lampen
WakaWaka
	WakaWaka lamp - geel zonnepaneel
	WakaWaka lamp + power - geel opladen phone/tablet zonnepaneel
	WakaWaka zaklamp oplaadbaar via WakaWaka

Zaklampen
	Zaklamp opwindbaar
	Zaklamp zonnepaneel en opwindbaar
	Zaklamp en gsm-oplader opwindbaar
	Zaklamp en radio opwindbaar
	Zaklamp, hanglamp en gsm-oplader zonnepaneel

Campinglamp
	Campinglamp en gsm-oplader zonnepaneel

Fietsverlichting
	lamp: rood en wit zonnepaneel
	lamp: rood zonnepaneel

Blender
	Blender zonder elektra niet meer verkrijgbaar, een goed alternatief is een passe-vite / passeerzeef, werkt ook zonder elektra én is plastic-vrij! zie hieronder:
	Passe vite / passerzeef

Keukenmachine
	Keukenmachine zonder elektra multisnijder 1
	Keukenmachine zonder elektra multisnijder 2
	Keukenmachine zonder elektra groentemolen

Zonne-oven
De beschikbaarheid varieert constant, daarom zijn er meerdere modellen en soms meerdere links vermeld. Als een model niet meer beschikbaar is, check dan ook even de andere link of een ander model.

Parabool
	Parabool 1 winkel Amazon - nr 1 winkel Amazon - nr 2 winkel Amazon - nr 3 winkel Amazon - nr 4 winkel Amazon - nr 5
	Parabool 2 winkel Amazon
	Parabool 3 winkel Amazon
	Parabool - opvouwbaar winkel Amazon winkel Bol

Kist
	Kist - opvouwbaar met transparant scherm winkel Amazon - nr 1 winkel Amazon - nr 2
	Kist - opvouwbaar winkel Amazon

Cilinders
	Cilinder winkel Amazon winkel Bol
	Cilinder groot winkel Amazon - nr 1 winkel Amazon - nr 2 winkel Amazon - nr 3
	Cilinder dubbel winkel Amazon
	Cilinder - reis-model - versie 1 winkel Amazon
	Cilinder - reis-model - versie 2 winkel Amazon - nr 1 winkel Amazon - nr 2

Combi-modellen
	Parabool - opvouwbaar met cilinder winkel Amazon
	Cilinder - hybrid-versie winkel Amazon winkel Bol

KellyKettle: water koken zonder gas of elektra
	KellyKettle - 0,6 liter rvs
	KellyKettle - 1,2 liter rvs
	KellyKettle - 1,6 liter rvs
	KellyKettle set - 1,2 liter rvs
	KellyKettle set - 1,6 liter rvs
	Feuerkanne - 0,75 liter rvs
	Feuerkanne - 1,2 liter aluminium
	Feuerkanne - 1,5 liter rvs

Klok
	Klok & wekker op zonne-energie
	Klok op water-energie

Radio
	Radio met zaklamp, powerbank en alarm opwindbaar en zonnepaneel merk: PowerPlus
	Radio met zaklamp opwindbaar en zonnepaneel merk: PowerPlus
	Radio opwindbaar en zonnepaneel merk: Muse

Wasmachine
Wassen met de hand
	Ontstopper
	Emmer(s) met deksel - 20 liter
	Opvouwbare emmer - 15 liter
	Centrifuge-apparaat 3 kg
	Centrifuge-apparaat 4.5 kg
	Waszak

Wasmachine zonder stroom
	Wasmachine met hendel verticale draaias
	Wasmachine met hendel verticale draaias
	Wasmachine met hendel horizontale draaias

Wasmachine - semi-automatisch
Voor uitleg over semi-automatische wasmachine, klik hier.

	Semi-automatische wasmachine 1 compartiment 3 kg wassen & 2 kg centrifugeren 260 Watt
	Semi-automatische wasmachine 2 compartimenten 3.6 kg wassen & 2 kg centrifugeren 240 Watt wassen, 120 Watt centrifugeren

Bezem
	Veger en blik
	Bezem 40 cm - fsc-hout - kokosvezels
	Bezem 60 cm - fsc-hout - kokosvezels
	Ragebol
	Bezemsteel 150cm
	Rubberen bezem ideaal voor verwijderen van haren

Zeis
	Zeisboom
	Zeisblad
	Zeisstrijker

Mobiele toepassingen
Zonne-laders
WakaWaka
	WakaWaka lamp + powerbank 3000 mAh - geel opladen phone/tablet merk: WakaWaka
Xtorm
	Zonnepaneel: 21 Watt merk: Xtorm
	Zonnepaneel: 21 Watt + powerbank 10.000 mAh merk: Xtorm
	Zonnepaneel: 100 Watt merk: Xtorm
Mobisun
	Zonnepaneel: 60 Watt merk: Mobisun

Kleine systemen
Sets met zonnepaneel en accu
	Accu met 1 zonnepaneel, laadregelaar accu: 7 Ah zonnepaneel: 10 Wp
	link nederland
	link belgie

	Accu met 1 zonnepaneel, laadregelaar accu: 80 Ah zonnepaneel: 50 Wp
	link nederland
	link belgie

	Accu met 2 zonnepanelen, laadregelaar accu: 150 Ah zonnepanelen: 2 x 50 Wp
	link nederland
	link belgie
	Accu met windmolen, zonnepaneel, laadregelaar accu: 150 Ah zonnepaneel: 100 Wp windmolen: 400 Wp
	link nederland
	link belgie

Off-grid-installatie
	Zonnepanelen groot assortiment
	Accu gel groot assortiment
	Accu agm groot assortiment
	Accu lithium groot assortiment
	Laadregelaar groot assortiment
	Omvormer groot assortiment
	Accu monitor groot assortiment
	Accu kabels en toebehoren groot assortiment
	Accu kabels en toebehoren groot assortiment

Greta Thunberg


Naomi Klein


Diverse auteurs

Elektriciteit

Ons verbruik & apparatuur

Alternatieve apparatuur

Groene stroom

Toekomstvisie energie

Off-Grid

Meer inspiratie

Webwinkel

Ons verbruik & apparatuur

Apparatuur

Alternatieve apparatuur

Keuken

Diverse groottes en merken

Multifuntioneel: meer dan water koken, ook grill en kookplaat

Anecdote: meer buiten zijn en back-to-basics-moment

Blij, water koken off-grid en fossielvrij!

Overweging

Verschillende modellen

Zonne-oven perfect alternatief voor bbq

Hoe maken of waar kopen?

Mijn keus

Niet veel milieu-impact, wel kinders die fanatiek low-tech koken/bakken en ik krijg thee met cake!

Was-emmer-methode

Mijn methode

Waarom off-grid wasmachine beter dan normale wasmachine?

Off-grid wasmachines: emmer-methode beter dan sla-centrifuge

Was-emmer-methode beter dan handwas

Opmerking energie-verbruik wassen

Dé tip voor minder wasgoed

Ons gebruik van was-emmer-methode

1. Wasmachines met voetpedaal

2. Wasmachines met hendel (aandrijving door armkracht)

3. Wasmachines op fietskracht

Off-grid wasmachine aangeschaft?

Groene stroom

Elektriciteit: groen en progressief

Rekensommetjes en bewustwording

Nadeel: Bewegingsenergie efficienter dan elektriciteit

Voordeel: Meer bewegen plus elektriciteit én bewustzijn

Toekomstvisie energie

Off-grid

Theorie

Installatie

Off-grid in de realiteit

Interesse en meer weten?

Winter tekort aan stroom

Meer zonnepanelen of meer eenvoud?

Referentiekader

Relativeren in lente, zomer herfst, frustratie in winter

Conclusie: Extra panelen

1. Off-Grid is duur

2. Way of living

3. Je dient theoretische technische kennis te hebben

4. Je dient praktische technische kennis te hebben

5. Off-Grid en fossielvrij is niet mogelijk

Wil niet je droom verpesten, maar je helpen met een realistisch beeld

Plan van aanpak

Voor- en nadelen 12 Volt systeem

Conclusie

Meer info over gelijkstroom

Windmolen rendabel?

Terugverdientijd

Hoe een windmolen kiezen?

Welke windmolen?

Geluidsoverlast?

Vergunning nodig?

Wat levert een windmolen op?

Wat kost een windmolen?

Interesse en meer weten?

Terug in de tijd

Bewuste keuze

Onbewuste keuze

Meer inspiratie

Films & documentaires

Kennisbank

Elektriciteit besparen

Energiemeters

Zelf energie opwekken

Zonnepanelen

Windmolens

Niet veel milieu-impact, wel kinders die fanatiek low-tech koken/bakken
en ik krijg thee met cake!