Intro
Preventieve acties
Tips
Allereerst is het belangrijk zo min mogelijk te verwarmen.De groenste energie is immers de energie die niet gebruikt wordt!
Dit kan je realiseren door:
- Huis isoleren
- Zelf warme kleding aan te trekken
- Koop warme pantoffels: warme voeten is een warm lichaam!
- Draag thermokleding onder je kledij, je lijkt zo geen mummy en hebt het toch warm.
- Sla dekentje over je schoot als je stilzit (lezen, tv, computer) - Wennen aan een lagere temperatuur
Warme voeten
Ik zit veel achter de computer en op mijn werkkamer is het niet zo warm (12°C). Door het stilzitten had ik makkelijk last van koude voeten.Had, want ik heb daar geweldig effectieve en simpele oplossing voor bedacht.
Ik heb een grote pantoffel waar je met twee voeten tegelijkertijd in kan. En daar doe ik dan een warmwater-kruik in. Je voetjes gaan zo echt gloeien, zalig!
Eerst zette ik mijn voeten enkel op een kruik (dus zonder pantoffel), dan werden ze van onderen warm maar van boven bleven ze koud. Door de kruik in de pantoffel te steken, zijn mijn voeten zowel van onder als van boven heerlijk warm!
En als je warme voeten hebt, heb je het echt niet koud meer.
Die grote sloffen heb je in allerlei uitvoeringen:
En ik heb er een rubberen kruik ingestoken, dat vond ik fijner dan een metalen ronde versie, omdat de rubberen kruik plat is en je zo dus je voeten er op kan zetten.
Plus is een rubberen kruik ook zachter.
Zo kan ik dus gerust een dag lang werken op mijn (niet zo warme) werkkamer.
We hoeven niet zozeer ons huis te verwarmen,
het is veel efficiënter dat we onszelf verwarmen!
Bespaartips centrale verwarming
Indien er centrale verwarming is, zijn er bijkomende bespaartips:- Zet de thermostaat overdag één graadje lager, dat bespaart 7% energieverbruik.
- Breng radiatorfolie aan achter je radiatoren.
- Het is fabeltje dat nachttemperatuur niet te laag mag worden, omdat opwarmen in ochtend dan veel extra energie kost. Zet dus thermostaat op tijd laag, liefst uur voor je gaat slapen of de deur uit gaat.
- Leidingisolatie in onverwarmde ruimtes (20mm) spaart 3m³ gas, per meter isolatie, per jaar.
- Thermostaatkranen op radiatoren regelen de temperatuur per kamer. Ze zijn te koop vanaf €10, waardoor je ze binnen 2 jaar terugverdient.
- Plaats tochtstrips bij kieren en isolatiestrips bij deuren.
- Zet geen grote meubels voor de radiatoren.
- Regelmatig stof afnemen van radiatoren voorkomt vrijkomen ongezonde stoffen bij verhitting.
- Laat de CV-ketel jaarlijks schoonmaken.
- De temperatuur is compleet regelbaar door middel van een thermosstaat en in de verschillende kamers is de temperatuur ook nog afzonderlijk in te stellen met behulp van thermosstaatknoppen aan de radiatoren.
- Het is overal warm, terwijl je bij stralingswarmte enkel warmte voelt als "de stralen" je kunnen bereiken.
- Warme lucht stijgt en daarom heb je koude voeten terwijl bij plafond waar je dus niet zit, het warm is.
- Door het verwarmen van lucht gaat deze stromen en daardoor komen ook stofdeeltjes in beweging. Vandaar dat sinds de komst van de centrale verwarming er een enorme toename van astma en huisstofmijtallergie is.
- De temperatuur is overal gelijk, terwijl iedereen een andere warmte-behoefte heeft. Bij stralingswarmte kunnen mensen die het graag warmer hebben, dichter bij de kachel gaan zitten.
- Tijdens het ventileren van het huis of kamers gaat er veel warmte verloren terwijl dit bij stralingswarmte niet het geval is.
- Veel aangenamere warmte, voelt als of je tot op je bot verwarmd wordt.
- Je hebt geen hoge omgevingstemperatuur nodig om het warm te hebben. Vergelijk het met mensen die op sneeuwvakantie te liggen zonnebaden. Als de straling maar warm genoeg is!
- Gezonder binnenklimaat door geen ronddwarrelende stofdeeltjes (die bij convectiewarmte wel in beweging worden gebracht).
- Bijna geen warmteverlies tijdens het ventileren van het huis of kamers.
- Verwarming ter hoogte van je lichaam, daardoor geen koude voeten en geen onnodige verwarming ter hoogte van het plafond.
- Je voelt de warmte enkel als "de stralen" je kunnen bereiken.
- Tegelkachel is goedkoper
- Tegelkachel kan je vaak zelf installeren terwijl je leemkachel moet laten bouwen (dat verklaart het prijsverschil)
- Tegelkachel is verhuisbaar
- Leemkachel heeft grotere massa, kan daardoor beter warmte vasthouden en gelijkmatiger afgeven
- Leem heeft een vochtregulerende werking wat zorgt voor een gezond binnenhuisklimaat
- Programmeerbaar, dus gebruikerscomfort
- Een pelletkachel geeft convectiewarmte, wat minder positief is dan stralingswarmte.
- Geluidshinder van de ventilator
- Er zit veel electronica in de kachel en electronica kan gemakkelijk kapot gaan. Een duur onderhoudscontract is dus noodzakelijk.
- Veel opslagruimte nodig voor de houtpellets
- Heeft pellets als brandstof, toch is er ook elektriciteit nodig voor de ontsteking en ventilator. Mocht er een stroomstoring zijn, dan kun je je huis dus ook niet meer verwarmen.
- Je bent afhankelijk van een bewerkt product, terwijl met hout je een puur product gebruikt.
- Bij verbranding komen minder schadelijke stoffen vrij dan bij stookolie.
- Geen investering in opslagtank, in olievoorraad en geen vrees voor lekken in de olietank.
- Met gas kan niet alleen verwarmd, maar ook gekookt worden.
- Een gasketel haalt betere rendementen dan een stookolieketel. Met een condensatieketel kan rendement zelfs oplopen tot 108%, door extra warmtewinsten door condensatie van waterdamp.
- Als je woning niet aangesloten is op het gasnet, kun je met gas verwarmen door middel van gastank.
- Voor 1 kWh elektriciteit in huis, is 3 kWh energie nodig in de elektriciteitscentrale. Want bij productie en transport gaat 2/3 van de energie verloren. Wanneer deze verliezen in rekening worden gebracht, is het rendement van elektrische toestellen zéér laag.
- Voor elektrische verwarming van een huis heeft aardgas-centrale het dubbele aan aardgas nodig om die elektriciteit op te wekken, dan voor verwarming van het huis met gas.
- Elektriciteit wordt voornamelijk opgewekt met niet-duurzame fossiele brandstoffen. Slechts klein gedeelte wordt opgewekt door duurzame energiebronnen, zogenaamde 'groene elektriciteit'.
- Door het lage rendement ligt prijs bij elektrische verwarming 5 tot 7 maal hoger dan aardgas.
- Indien je groene elektriciteit gebruikt dan vervallen bovenstaande argumenten gedeeltelijk. Maar ook groene energie is niet zaligmakend, mijn kritische kanttekening hierover kun je lezen op Elektriciteit: groen en progressief.
- Voor ons stond vantevoren al vast dat we een kachel wilden die stralingwarmte gaf en dus geen convectiewarmte.
- Een absolute vereiste was dat er een verwarmde zitbank bij de kachel zou komen, zo zalig!
- En we wilden ons hele huis voortaan met deze kachel verwarmen en dat we de centrale verwarming daardoor niet meer hoefden te gebruiken.
Dus ik wilde dat de kachel doorliep op de bovenverdieping. En door de muur van de slaapkamer deels weg te zagen, zou het gedeelte van de kachel boven niet enkel de slaapkamer, maar ook de overloop en zo indirect de gehele bovenverdieping verwarmen. - Omdat deze een nog hoger rendement heeft dan een finoven of leemkachel.
- We wilden liever een Rocket Batch Box omdat deze er minder alternatief uitziet dan een Rocket Mass Heater met olievat. Plus is deze veiliger en hoef je de stookkamer minder vaak te vullen vergeleken met een RMH.
- Zowel schuifluik als regelklep open
De warme lucht kan zo snel naar buiten. Dit gebruiken we als we de kachel aansteken, omdat de kachel en het rookkanaal van de schoorsteen dan nog koud zijn en deze eerst moeten opwarmen om voldoende trek te hebben. Dit is de oranje pijl. - Schuifluik dicht en regelklep open
De warmte blijft lang in de onderste bell hangen en zo wordt vooral de huiskamer verwarmd. Dit is de rode pijl. - Schuifluik open en regelklep dicht
Nu gaat de warme lucht sneller naar de bovenste bell, waar hij langer verblijft en zo hebben we een warmere bovenverdieping. Dit is de paarse pijl. - Schuifluik en regelklep beide dicht
De warmte wordt optimaal benut door deze de langste weg door de kachel te laten afleggen. Dit is een combinatie van de rode en paarse pijl. - De daadwerkelijk bouw van de kachel
- Het aanbrengen van de eerste leemlaag
- De afwerkings-leemlaag aanbrengen
Convectie- en stralingswarmte
Er bestaan twee verschillende manieren van verwarmen: convectie- en stralingswarmte.Als de lucht wordt opgewarmd, heet dit convectiewarmte, zoals bijvoorbeeld bij een centrale verwarming het geval is.
Dit is een ander type warmte dan van houtkachels, zij leveren stralingswarmte, dat vergelijkbaar is met warmtestralen van de zon.
Convectiewarmte
VoordelenNadelen
Stralingswarmte
Voordelen
Nadelen
Veel meer info over dit onderwerp kun je lezen in het boek Stralingsverwarming van Kris De Decker.
Hij is ook de auteur van Lowtech Magazine.
Mogelijkheden
Overzicht mogelijkheden
Er zijn vele mogelijkheden om je huis te verwarmen:
| CV-ketel | Houtkachels | Overige kachels | Innovaties |
| gas | staal | gaskachel | HRe-kachel |
| mazout (stookolie) | gietijzer | elektrische kachel | warmtepomp |
| pellets | tegelkachel | ||
| speksteenkachel | |||
| leemkachel/finoven | |||
| rocket mass heater | |||
| pelletkachel |
Centrale Verwarming
De centrale verwarming is de meeste gebruikte manier om te verwarmen. Toch heeft deze wel wat nadelen:
- Een centrale verwarming levert dus convectiewarmte, wat minder positief is dan stralingswarmte.
- Deze kan branden op gas, mazout (stookolie) of pellets. Gas en mazout zijn af te raden omdat dit fossiele brandstoffen zijn en deze dus een negatieve bijdrage leveren aan de klimaatsverandering.
Wil je dus een centrale verwarming, dus kies je het best voor een versie die brandt op houtpellets.
- Een CV-ketel heeft dan wel gas, mazout of pellets als brandstof, toch is er ook altijd elektriciteit nodig voor de ontsteking, circulatiepomp, thermobeveiliging en thermostaat. Mocht er een stroomstoring zijn, dan kun je je huis en water dus ook niet meer verwarmen.
- Persoonlijk vind ik het ook een nadeel dat een cv-ketel herrie produceert.
Houtkachels
Er is zo een groot aanbod aan houtkachels dat je door al dat hout en bijbehorende bomen, het bos niet meer ziet. Daarom hier een overzicht.
Stalen en gietijzeren kachels
Deze kachels hebben een laag rendement omdat in de kachel de temperatuur niet hoog genoeg oploopt om een volledige verbranding te krijgen.Plus hebben deze kachels de mogelijkheid om de zuurstoftoevoer te regelen. En dus de zuurstoftoevoer dicht te schuiven waardoor het vuur gaat smoren. Als gevolg daarvan verloopt de verbranding onvolledig en komen er veel meer vervuilende stoffen vrij. Dat kan onder meer een potentieel dodelijke koolstofmonoxide-vergiftiging (CO-vergiftiging) tot gevolg hebben.
Er zijn ook gietijzeren of stalen kachels verkrijgbaar die bekleed zijn met spekstenen, deze kachels worden dan verkocht als zogenaamde speksteenkachels. Maar dit zijn dus niet de échte speksteenkachels!
Ze zijn dan ook niet met de echte massieve speksteenkachels te vergelijken inzake behaaglijke en gezonde stralingswarmte, rendement, milieu.
Tegelkachel en speksteenkachel
Een tegelkachel is een verzamelnaam voor massieve kachels die met tegels bekleed zijn. En in die tegelkachels is er sprake van een tegenstroom-principe:
De hete rookgassen worden vanuit de stookruimte via kanalen door de kachel geleid. Op dit lange traject wordt de warmte van de rookgassen aan de stenen af gegeven, voordat ze door de schoorsteen naar buiten gaan.
Zo ontstaat een hoog rendement van de stookbeurt.
Maar iedere soort tegelkachel kan verschillen in materiaal, kanalen en verbrandingskamer. Er zijn onderling veel variaties!
Het binnenwerk van een tegelkachel is opgebouwd uit vuurvastbeton, ook wel chamotte genaamd.
De tegelkachels hebben een vierkante tot rechthoekige vorm. Je kan ze thuis laten bouwen, maar er zijn ook doe-het-zelf-pakketten beschikbaar waardoor de aankoopprijs veel lager is.
Het voordeel van een tegelkachel is dat deze ook verhuisbaar is.
Je kan er natuurlijk voor kiezen om een tegelkachel te bekleden met leem vanwege de natuurlijke uitstraling en/of de vochtregulerende eigenschappen.
Speksteenkachel
Speksteenkachels zijn een duurdere variatie van de tegelkachel. In plaats van met normale tegels, zijn ze dus met speksteen bekleed omdat deze veel warmte kan opnemen en weer langzaam afgeeft.
Mijn persoonlijke mening is dat een speksteenkachel een beetje een elitaire kachel is, omdat speksteen duur is wordt hij zo geprezen en ook verheven tot een statussymbool. Maar (goedkope) leem heeft dezelfde eigenschappen.
Daarnaast vind ik ze ook gewoon helemaal niet mooi, net alsof er een immense grafzerk in je huiskamer staat.
Verschillen tegelkachel versus leemkachel/finoven
Leemkachel of finoven
Een leemkachel of finoven berust op hetzelfde principe als een tegelkachel, namelijk het tegenstroomprincipe.Enkel de uitvoering is anders, tegelkachels hebben een vierkante of rechthoekige vorm en zijn dus bekleed met tegels. Terwijl een leemkachel opgebouwd is uit leemstenen en ook afgewerkt is met leem. Daardoor zijn alle mogelijke vormen en creaties mogelijk, van strak modern tot ronde organische vormen. Ook is het daardoor mogelijk om een leemkachel uit te breiden met een verwarmde zitbank en eventueel een bakoven er in te bouwen.
Een leemkachel heeft door de leemstenen en de afwerking met leem een grotere massa dan een tegelkachel en kan daardoor meer warmte accumuleren. Hierdoor is het rendement van een leemkachel hoger dan dat van een tegelkachel.
Leem heeft als bijkomend voordeel dat het vocht kan opslaan en weer kan afgeven. Wat dus voor een drogere lucht en zo een gezonder binnenklimaat zorgt.
Een leemkachel bestaat niet in kant-en-klare-pakketten en wordt altijd ter plaatse gebouwd.
De stookkamer van een leemkachel is net zoals bij een tegelkachel opgebouwd uit vuurvastbeton, ook wel chamotte genaamd. De rest van de kachel is gebouwd met leemstenen. Belangrijk is wel dat deze zijn gemetseld met leemmortel en niet met cement, omdat cement door de hoge temperatuur die bereikt wordt op den duur verpulvert.
De verschillen tussen leemkachel of tegelkachel, kun je hier lezen.
Deze drie foto's zijn afkomstig van Vuurmeesters
Rocket Heater
Een Rocket Heater heeft een ander verbrandingsprincipe dan een tegel- of leemkachel. Want een tegel- of leemkachel heeft een verticale verbrandingskamer, de gassen gaan dus gelijk omhoog.Terwijl een Rocket Heater een horizontale verbrandingskamer heeft, waarbij de gassen dus opzij geleid worden. Omdat op deze manier de opstijgende gassen in de afgesloten verbrandingskamer gedwongen worden zijwaarts te gaan en dus in het vuur te blijven, kunnen ze niet ontsnappen en heb je zo een nog optimalere verbranding.
Daardoor heeft deze kachel een nog hoger rendement in verhouding tot een leemkachel en is dit dus de kachel met het hoogst haalbare rendement!
Bij een Rocket Heater is er altijd een bank (of blok) aan verbonden omdat in deze massa de warmte wordt opgeslagen en weer langzaam wordt afgegeven, net zoals bij een leemkachel.
Verschillende modellen Rocket Heaters
1. De oorspronkelijke Rocket Mass Heater waarbij een oliedrum, -vat of -ton gebruikt wordt.
En waar een open verticale verbrandingskamer aanwezig is (zie opening voor het vat op onderstaande foto).
2. Ook is er Rocket Batch Box, dit is een tweede generatie Rocket Mass Heaters.
Hierbij is er geen open verticale verbrandingskamer maar een afsluitbare grotere horizontale stookruimte. Waarbij je geen risico loopt dat de rook bij te weinig trek (voorbeeld bij mistig en windstil weer) terugslaat in de kamer, wat je bij een Rocket Mass Heater wel kunt hebben.
Door de grotere stookruimte hoef je de kachel ook minder vaak te vullen.
En het olievat, ook wel de bell genoemd, is vervangen door een gemetselde ruimte.
Op bovenstaande afbeelding het zij-aanzicht van een Rocket Batch Box.
Door deze eigenschappen ziet deze kachel er uit als een leemkachel.
Natuurlijk zijn er ook kachels die een combinatie van bovenstaande twee modellen zijn.
Zoals een model met een afsluitbare horizontale stookkamer maar wel met een olievat.
Waarom de naam Rocket?
Als je het principe van deze kachel, dus een horizontale verbranding heel simpel uitvoert, dan spuiten de vlammen eruit. Net zoals bij een raket, vandaar.
Fornuizen
Houtgestookte fornuizen op basis van het rocket principe zijn uiteraard ook mogelijk.
Verschillen tussen de twee modellen Rocket Heaters
Het voordeel van de Rocket Mass Heater is dat deze niet alleen langzaam warmte afgeeft door de opgeslagen massa maar ook snel (convectie)warmte verspreidt door het dunne olievat.
Dit is handig, dat je zowel snelle convectiewarmte als trage stralingswarmte hebt, als je bijvoorbeeld na een paar dagen in een koud huis komt en je dus niet een paar uur hoeft te wachten tot het er warm wordt.
Anderzijds de geringe warmte die snel afgegeven wordt bij een Rocket Mass Heater, wordt in een Rocket Batch Box net als het grootste gedeelte van de warmte, ook opgeslagen in de massa, wat dus veel rendabeler is omdat je er dan langer profijt van hebt.
De Rocket Mass Heater heeft een kleine verbrandingskamer waardoor je vaak kleine stukje hout moet bijvoeren, terwijl je bij een Batch Box slechts eenmaal per dag een flinke hoeveelheid hout in de stookkamer hoeft te doen.
Een Batch Box heeft een afgesloten stookkamer met een deurtje, waarbij je geen risico loopt dat de rook bij te weinig trek (voorbeeld bij mistig en windstil weer) terugslaat in de kamer wat je bij een Rocket Mass Heater wel kunt hebben.
Een Rocket Mass Heater oogt door het olievat alternatiever dan een Rocket Batch Box, voor sommigen is dat een minpunt, voor anderen een pluspunt.
Een Rocket Mass Heater is zeer goedkoop te realiseren, voor een paar honderd euro kun je er een zelf bouwen of laten bouwen. Een Rocket Batch Box is duurder in uitvoering.
Pellet-kachels
Sinds een paar jaar zijn er ook pelletkachels verkrijgbaar. Dit zijn kachels die werken op houtpellets, deze worden in de kachel verbrand en de daarbij ontstane warme lucht wordt met een ventilator in de woonruimte geblazen.
De kachel heeft een elektronisch regelsysteem voor automatische ontsteking, uitdoving en ingebouwde (klok-)thermostaat. En ze zijn vaak uitgerust met een instelbaar weekprogramma waardoor de kachel zichzelf op gezette tijden in- of uitschakelt.
Voordelen
Nadelen
Technische info
Zuurstof-toevoerDe benodigde zuurstof voor de verbranding in de kachel kan van binnen of buiten gehaald worden:
- Als je deze lucht van binnen haalt, dus uit de huiskamer, heeft het als voordeel dat deze al opgewarmd is en je daardoor een nog hetere en dus schonere verbranding realiseert.
Het nadeel is dat je zuurstof uit je leefruimte ontrekt, waardoor je dus goed moet ventileren en daardoor ook weer warmteverliezen hebt. Ventileer je niet goed, dan ontstaat er te weinig zuurstof en creeër je zo een "suf" gevoel en wordt er koude lucht van buiten door kieren en gaten naar binnen wordt getrokken om zo geen onderdruk te laten ontstaan.
- Haal je de lucht van buiten dan heb je als voordeel dat het zuurstofgehalte in huis goed blijft.
Het nadeel van de lucht van buiten toe te voeren is dat deze kouder is en daarmee daalt de temperatuur in je stookkamer en heb je dus een minder hoge verbrandingstemperatuur.
Verbrandingskamer
De verbrandingskamer dient te bestaan uit vuurvastbeton, ook wel chamotte genoemd, omdat hierin temperaturen van meer dan 1000°C bereikt kunnen worden.
Van sommige slechte tegel- of leemkachels is de verbrandingskamer van gietijzer, maar dit geleidt de warmte teveel, waardoor die warmte dus aan het omringende kanaal wordt afgegeven en op deze manier niet de noodzakelijke hoge temperatuur bereikt wordt om tot een volledige verbranding te komen.
Of een kachel een volledige verbranding heeft, kun je controleren aan een schone verbrandingskamer, want daarbij ontstaat geen roet.
Overige kachels
Gas-kachels
Naast een centrale verwarming die op gas werkt, zijn er ook nog andere gas-kachels.Je hebt de ouderwetse losstaande gaskachels en ook gas-radiatoren die je vroeger vaak zag.
Maar er zijn ook hedendaagse gaskachels die lijken op houtkachels, alleen branden ze dus op gas. Hiervan heb je losstaande en inbouw-modellen. Beide in traditionele als in moderne versies. En soms kun je de intensiteit zelfs met een afstandsbediening regelen.
Als je slechts één ruimte hoeft te verwarmen is een gaskachel vaak zuiniger dan een centrale verwarming. Indien je meerdere ruimten tegelijk gaat verwarmen in huis dan is de cv installatie zuiniger.
Veel gaskachels worden voornamelijk gebruikt voor sfeer en op de tweede plaats als verwarming. Dit zijn dan eigenlijk gashaarden. En hierbij geldt dat sfeer gelijk staat aan inefficiënte verbranding.
Want bij het verbranden van gas betekenen blauwe vlammen de juiste hoeveelheid verbrandingslucht. Voor sfeer wil je gele vlammen die een haardvuur nabootsen. Dit betekent dat fabrikanten de hoeveelheid verbrandingslucht kunstmatig iets knijpen waardoor dit sfeervolle effect optreedt. Deze onvolledige verbranding geeft dus mooie grote gele vlammen, maar betekent ook inefficiënt gasgebruik. Daarmee zijn de meeste sfeer gashaarden vanuit milieuoogpunt en duurzaamheid een slechte keuze.
Bron: Duurzaam thuis
Elektrische kachels
Er zijn diverse soorten elektrische kachels. Zoals accumulatie-kachels (in Vlaanderen veel gebruikt), elektrische radiatoren, straalkachels en verwarmingspanelen.
Voor al deze kachels geldt dat het slecht is om ze te gebruiken aangezien elektriciteit de minst ecologische manier is om te verwarmen.
Innovaties
HRe-ketels
HRe-ketels worden ook wel Micro-WKK (micro-warmtekrachtkoppeling) genoemd.
Werking
In een HRe-ketel zit naast een HR-ketel ook een kleine motor, deze drijft een dynamo aan die elektriciteit opwekt. De restwarmte die hierbij vrijkomt wordt gebruikt voor centrale verwarming of water te verwarmen. Er gaat dus weinig energie verloren waardoor het rendement hoog is.
Prijs
Omdat een HRe-ketel ook stroom opwekt, verbruikt deze meer aardgas. Maar je hebt minder elektriciteit nodig, waardoor de energiekosten lager uitvallen. De HRe-ketel is vooral geschikt voor huishoudens die veel energie verbruiken: 2000m3 gas of meer. Een huishouden dat minder gas verstookt, wekt met zijn HRe-ketel te weinig elektriciteit op om het prijsverschil te rechtvaardigen. Want de aanvankelijke verkoopprijs is ongeveer €6.000.
Bedenkingen
1. De HRe-ketel verbruikt aardgas om elektriciteit op te wekken. Deze elektriciteit is tweemaal zo efficiënt opgewekt als in een elektriciteitcentrale, maar het blijft grijze stroom. Ik ga er van uit dat je nu groene stroom hebt. Dat betekent dat je met een HRe-ketel zelf grijze stroom gaat opwekken en daardoor minder groene stroom gaat afnemen.....niet bepaald ecologisch dus.
2. Als je eenmaal een HRe-ketel hebt aangeschaft en je besluit de verwarming een graadje lager te zetten en vaker een trui aan te doen, dan gaat de verwarming minder aan, wordt er geen stroom wordt geproduceerd en dan verdien je de hoge aanschafprijs niet terug. Oftewel een HRe-ketel houdt een hoog energieverbruik in stand.
3. And last but not least, een HRe-ketel is enkel interessant voor huishoudens die veel energie verbruiken. Ik vind dat daar geen technische oplossingen voor moeten zijn, maar enkel bewustwording om minder energie te verbruiken. Dat is een veel rendabelere investering!
Bron: Duurzaam thuis
Warmtepomp
WerkingEen warmtepomp gebruikt warmte uit bodem, grondwater of buitenlucht voor toepassingen op hogere temperatuur. Ze kan de warmte op relatief laag temperatuurniveau ‘oppompen’ tot een voldoende hoge temperatuur, die we kunnen gebruiken voor de verwarming van woningen en sanitair warm water. Dat ‘oppompen’ van warmte vraagt echter ook energie.
Maar terwijl gebruikelijke verwarmingssystemen hun energie volledig uit brandstof halen, onttrekt de warmtepomp haar energie voor het grootste deel (70 à 80%) uit de omgeving. Zo kan een warmtepompinstallatie minder energie verbruiken dan een klassiek verwarmingssysteem.
Bedenkingen
1. Een warmtepomp vraagt 20 tot 30% van zijn afgegeven hoeveelheid energie aan elektriciteit.
2. Ook is een warmtepomp duidelijk een high-tech oplossing, terwijl wij persoonlijk juist liever low-tech oplossingen willen.
Brandstoffen
Welke brandstof kiezen?
De milieuvriendelijkheid van je verwarmingssysteem wordt vooral bepaald door de hoeveelheid energie die je verbruikt, niet zozeer door de keuze van de energiebron (gas of stookolie). Elektrisch verwarmen daarentegen is altijd milieu-onvriendelijk, zelfs in een goed geïsoleerde woning. Doordat fossiele brandstoffen beperkt voorradig zijn, zal hout als nagroeibare grondstof meer in belang winnen.
Hout
Hout is CO2-neutraal, maar bij een onvolledige verbranding (te lage verbrandingstemperatuur en te weinig zuurstof) stoot het veel andere schadelijke gassen uit: roet, zwavel, onverbrande resten en CO.
De milieuvriendelijkheid van deze brandstof is dan ook toestelgebonden. Hoe hoger het rendement van een kachel, hoe meer volledige verbranding en hoe minder schadelijke stoffen.
Meer info over hout stoken vind je in mijn Kennisbank.
Houtpellets
Houtpellets zijn samengeperst houtafval. Het gebruik van houtpellets is CO2-neutraal en bosvriendelijk (niet één boom wordt extra omgehakt).
Er wordt vaak vermeld dat houtpellets een hoger rendement hebben dan hout, dankzij de lagere vochtigheidsgraad en grotere densiteit, waardoor de calorische waarde voor een zelfde volume veel hoger zou liggen dan bij gewoon brandhout. Dat klopt echter niet!
1. Het rendement lijkt hoger omdat er minder vocht in houtpellets zit dan in stookhout. Dat vocht hoeft niet te verdampen en het laten verdampen van water vergt veel energie. Vandaar de reden om goed droog hout te gebruiken in een houtkachel.
De energie om pellets droog te krijgen komt uiteraard ergens vandaan. Er is op dit vlak dus geen winst als je de hele cyclus bekijkt. Brandhout drogen aan de wind is veel duurzamer dan het drogen tijdens het persen van de houtpellets.
2. Het rendement van houtpellets ligt hoger omdat de uitlaattemperatuur lager is, dit komt doordat de rookgassen beter gekoeld worden. Daarvoor is echter wel een lawaaierige ventilator nodig die uiteraad ook energie kost.
3. Het rendement van houtpellets zou hoger liggen omdat de luchtaanvoer gestuurd wordt evenredig met de aanvoer van de brandstof. Dit is in tegenstelling tot een houtkachel bij houtpellets wel mogelijk omdat de houtpellets een constantere energie inhoud hebben en in kleinere beetjes geleidelijk aan toegevoerd worden. Daardoor gebeurt de verbranding met minder luchtovermaat dan in een kachel met natuurlijke trek. Er is dan geen overbodig opgewarmde lucht die door de schouw verdwijnt. Optimaal zit er een lambda sonde in om de zuurstofovermaat te meten.
Ook een houtkachel kan zo gestuurd worden, maar dan zit je in het duurdere segment.
Gas versus stookolie
Zowel gas als stookolie zijn fossiele brandstoffen en zijn dus slecht voor het milieu.Als je toch moet kiezen tussen gas en stookolie, kan je beter kiezen voor gas:
Elektriciteit
Opteer zeker niet voor elektriciteit als verwarmingsbron:
Onze kachel: Rocket Batch Box
Keuze Rocket Batch Box
Vorige situatie
We verwarmden ons huis met een gietijzeren houtkachel en heel soms ook met onze centrale verwarming die brandt op mazout (stookolie), want er is hier geen aardgas.Dat kan natuurlijk veel ecologischer!
Drie wensen
We hadden drie wensen voor onze nieuwe kachel:
Ik heb heel veel kachelbouwers gesproken, offertes aangevraagd, technisch deskundigen om advies gevraagd en na een maand research, besloten we om voor een Rocket Batch Box te kiezen.
We kozen voor deze kachel:
Ontwerp
De kachelbouwer had een ontwerp gemaakt, eerlijk gezegd, eigenlijk meerdere ontwerpen. Want ik had al een plan in mijn hoofd hoe het moest worden. Dus ik vroeg telkens of het aangepast kon worden. Bij zijn vijfde ontwerp was ik helemaal tevreden!
Nu komt er een vrij technische uitleg. Ben je meer benieuwd naar de uitvoering en het resultaat? Scroll dan naar beneden om het complete fotoverslag te zien.
De kachel bestaat uit twee "bell-en", oftewel twee ruimtes. In de kachel wordt een soort van plafond gebouwd om deze twee bellen af te scheiden. In dit plafond wordt een schuifluikje ingebouwd waarmee we kunnen regelen of we vooral de onderste bell (huiskamer) of bovenste bell (bovenverdieping) willen verwarmen:
- Als we het schuifluikje dicht laten, moeten de hete gassen afkomstig uit de heat-riser helemaal afdalen naar de opening onderin de inwendige schoorsteen. Zo blijft de warmte dus langer in de onderste bell en wordt vooral de huiskamer verwarmd.
- Als we het schuifluikje open zetten, hoeven de gassen niet helemaal af te dalen naar de opening onderin de inwendige schoorsteen, maar ze kunnen direct door het schuifluikje naar de bovenste bell. Hierdoor wordt de bell op de bovenverdieping warmer.
Ook in de bovenste bell werd een klep ingebouwd waarmee we de warmte kunnen regelen:
- Staat de klep dicht dan moet de warmte in de bovenste bell terug naar beneden naar het plafond stromen om daar via de inwendige schoorsteen van de bovenste bell naar buiten te kunnen gaan.
- Draaien we de klep open, dan kan de warmte via die opening rechtstreeks door de schoorsteen naar buiten stromen en hoeft deze niet meer in de bovenste bell af te dalen.
Met dit ontwerp hebben we vier mogelijkheden om te verwarmen:
Nu komen de foto's!
Bouwen van de kachel
Situatie voor de verbouwing
Mijn vriend was boven al begonnen de schoorsteen te ontmantelen...stop! Eerst nog even een foto van de situatie vóór de verbouwing.
Voorbereidingen 1: afbraak schoorsteen en fundering
Er bestond een mogelijkheid om de kachel links van de schoorsteen te bouwen waarbij de schoorsteen dus zou blijven staan (zie ontwerp rechts).Maar dat wilde ik niet, omdat de kachel dan niet naar rechts kon stralen, terwijl dat juist de grootste ruimte van de huiskamer is.
Ik wilde dus dat de schoorsteen in de kachel zelf werd opgenomen, zodat de kachel zijn warmte naar alle kanten kon stralen.
Daarvoor moest de schoorsteen grotendeels worden afgebroken. Enkel het bovenste gedeelte op de slaapkamer moest blijven omdat de kachel daar op aangesloten zou worden. Dit bovenste gedeelte moest dus gestut gaan worden.
Het afbreken was een heel werk, omdat de schoorsteen met ijzeren pinnen in de muur verankerd was. Een hele dag met twee drilboren bezig geweest. Ook het aanwezige stoepje beneden werd verwijderd.
Schoorsteen ontmantelen:
Het resultaat:
Voorbereidingen 2: fundering
Omdat de kachel wel een paar ton zou gaan wegen, moest er ook extra fundering geplaatst worden.
Bouwen kachel
De bouw van de kachel bestond uit drie fasen:
Voor het daadwerkelijke bouwen van de kachel waren vier dagen uitgetrokken.
En naast het zorgen voor onze kinderen, het bereiden van voedzame maaltijden voor de werkmannen, hebben wij uiteraard zelf ook meegeholpen.
De werkdagen begonnen om 7u 's ochtends en gingen tot laat in de avond door. Die vier dagen bleven de kachelmannen bij ons slapen en eten. Wat naast hard werken ook zorgde voor tijd voor interessante gesprekken, dat was echt zeer aangenaam!
Er werd begonnen met het belangrijkste, het bouwen van de stookkamer. Deze is gebouwd met chamottestenen. De rest van de kachel werd gebouwd met leemstenen.
Daarna worden de heat-riser en de inwendige schoorsteen geplaatst.
De heat-riser wordt naast de stookkamer geplaatst, hierin wordt uiteraard nog een verticale opening gemaakt van de stookkamer naar de heat-riser toe.
De stookkamer in het midden is afgesloten, de heat-riser links is verlengd
en rechts wordt de inwendige schoorsteen opgebouwd
Het plafond wordt op de onderste bell geplaatst...
...met daarin het schuifluikje...
...als ook de opening van de inwendige schoorsteen van de onderste bell naar de bovenste bell toe.
In het plafond van de de onderste bell zitten dus twee openingen, één van het schuifluikje en één van de inwendige schoorsteen. De warmte komt dus door één van deze twee openingen door het plafond van de onderste bell heen.
Op deze twee openingen werd een horizontale schoorsteen geplaatst.
In deze horizontale schoorsteen is aan de bovenkant één opening.
Op deze opening is dan weer een kleine verticale schoorsteen gezet waarmee de warmte dus in de bovenste bell stroomt.
Werkplaats
Bouw kachel op bovenverdieping
Betonnen balk wordt aangebracht omdat bovenste gedeelte van de kachel minder diep gaat zijn en het gewicht van de voorzijde van dit bovenste gedeelte dan op betonnen balk kan steunen
Gat in plafond en muur gezaagd, zodat kachel boven verder gebouwd kan worden
Kleine verticale schoorsteen op de horizontale schoorsteen waarbij de warmte van de onderste bell dus in de bovenste bell geleid wordt.
Links het ijzeren frame waarop de uiteindelijke schoorsteen van de bovenste bell gebouwd gaat worden die moet gaan aansluiten op de bestaande gestutte schoorsteen.
Dezelfde positie als de vorige foto.
In het midden onderin zie je nog de kleine verticale schoorsteen waaruit de warmte van de onderste bell komt.
En links de bouw van de uiteindelijke schoorsteen die moet gaan aansluiten op de bestaande gestutte schoorsteen.
Dezelfde situatie, alleen nu ander perspectief
Het inbouwen van de regelklep in de inwendige schoorsteen van de bovenste bell.
Staat de klep dicht dan moet de warmte in de bovenste bell terug naar beneden naar het plafond stromen om daar via de inwendige schoorsteen van de bovenste bell naar buiten te kunnen gaan.
Draaien we de klep open, dan kan de warmte via die opening rechtstreeks door de schoorsteen naar buiten stromen en hoeft deze niet meer in de bovenste bell af te dalen.
Op de foto hieronder zie je onderin de horizontale schoorsteen op het plafond van de onderste bell liggen met daarop de kleine verticale schoorsteen die de warmte van de onderste bell in de bovenste bell leidt.
En rechts de inwendige schoorsteen van de bovenste bell met regelklep, die rust op het ijzeren frame en aansluit op de bestaande schoorsteen.
De inwendige schoorsteen van de bovenste bell vindt aansluiting op de bestaande gestutte schoorsteen
Dé laatste steen!
Het bouwen van de kachel duurde vier volle dagen, van 's ochtends 7 uur tot 's avonds 22 uur werken!
Bij ons is het normaal slechts 16°C in huis, dus we zijn al wel wat gehard. Maar omdat er constant naar buiten gelopen werd naar de werkplaats daar, was het deze vier dagen slechts 7°C in huis. De laatste dag werd ik daar toch wel wat "vervelend" van.
Blij dat de werkzaamheden na vier dagen klaar waren!
De kindjes waren ook blij met de kachel, ze hadden tijdelijk een nieuwe verstopplek!
Lemen
Na anderhalve week kwamen de kachelmannen een dag om de bank te bouwen en de eerste leemlaag er op te zetten.Helaas waren er te weinig leemstenen en ook te weinig leemmortel, waardoor de bank met bakstenen en cement werd gebouwd. Dit vonden we echt zo ontzettend jammer, omdat we het graag helemaal eco wilden hebben!
Olaf was de hele bouw van de kachel nauwkeurig aan het volgen, want zo was zijn redenering: "Dan weet ik hoe het moet als ik later mijn eigen huis ga bouwen!"
En nu was hij zo blij dat hij eindelijk ook mee kon helpen!
Het resultaat na de eerste leemlaag is mooi!
En de Ardense leistenen afkomstig uit onze tuin op de oorspronkelijke schoorsteen, hebben we nu hergebruikt door deze voor de kachel te leggen.
Aansteken
We moesten drie weken wachten na het bouwen voor we de kachel mochten aansteken.
Heb je een pracht van een kachel in huis en vriest het buiten -11°C ( ja, echt -11°C ! ), mag je je kachel niet aansteken.....We hebben echt de dagen afgeteld en toen het zover was, werd het gevierd met (kinder)champagne!
Het vuur brandt!
Dat mocht nog niet te hard branden de eerste dagen, daarom slechts een kleine vlam.
En Hugo aan de wandel met restjes leemstenen in zijn loopkar.
Lemen afwerking
En een maand na de eerste leemlaag, werd de afwerkingsleemlaag er op gesmeerd. We kozen voor een lichte kleur, omdat met het hout in ons huis het al erg druk is.
Resultaat
We zijn blij met onze kachel!Dit was al zo lang een droom die we wilden realiseren, een super efficiënte houtkachel, die heerlijke stralingwarmte geeft, met verwarmde zitbank en waarbij we niet meer afhankelijk zijn van mazout voor de centrale verwarming.
In de kachel zit geen bakoven, omdat je de stookkamer na het stoken ook gewoon kunt gebruiken als oven. Hij is dan nog heet genoeg om er iets in te kunnen bakken.
Dat hebben we natuurlijk gelijk uitgeprobeerd en de koekjes smaakten goed.
En zo kun je dus ook zelf thuis een pizza op "je eigen houtvuur" bakken!
Door de verwarmde zitbank hebben we nu extra zitplaatsen, waardoor we twee huiskamerstoelen weg hebben gedaan en zo veel meer ruimte in de huiskamer hebben.
En hoe minder spullen, hoe meer bevrijd ik me voel!
Die twee stoelen stonden met hun rugleuning naar het raam opgesteld, dus je keek de kamer in, logisch.
Maar nu die stoelen er niet meer staan wordt de aandacht van de zithoek ook niet meer automatisch gericht op het midden van de huiskamer, maar veel meer door de ramen naar buiten toe.
De warmte die op de bovenverdieping door de bovenste bell afgegeven wordt, is helaas wel minder dan verwacht. Dus van echt verwarmen van de bovenverdieping kunnen we niet spreken.
Maar dat komt ook omdat onze bovenverdieping aardig groot is met 4 royale slaapkamers en een badkamer, totaal 70 m². Plus is de bovenverdieping in de nok ook nog eens 4 meter hoog.
Natuurlijk is het er wel aangenamer dan voorheen, de lucht is boven vooral veel droger!
En dat is wel ideaal omdat we in de winter de lakens boven hangen te drogen aangezien we (uiteraard) geen droogkast hebben.
De ruimte van de verwarmde zitbank werd eerst niet gebruikt, omdat daar planten stonden. Nu is dat een zitplek geworden en rond 16 uur schijnt de zon door de ramen daar naar binnen.
Met je rug tegen de verwarmde kachel, je benen op de bank, zon in je gezicht en kopje thee in je handen, heb je een VIER-voudige verwarming.Ook de kindjes vinden het een fijn hoekje. Omdat de bank verder naar achteren staat, zit je er een beetje verstopt en zo kunnen ze zich daar even terug trekken.
Meer heeft een mens niet nodig om gelukkig te zijn!
Ik zit er letterlijk warmpjes bij!
