Wat is natuur?

Ik ben Bos- en Natuurbeheer gaan studeren omdat ik de natuur wilde gaan beschermen. Maar wat is nu precies natuur? Een studiegenoot die uit de stad kwam vond een weiland met koeien al natuur. Voor mij waren destijds natuurgebieden “natuur”. Maar tijdens mijn studie leerde ik dat alle natuurgebieden beheerd worden door de mens, zelfs als er gekozen wordt om de natuur haar gang te laten gaan en niet in te grijpen, dan is dat een ook een vorm van beheren.

Die kleine natuurgebiedjes in Nederland en Vlaanderen, verschrikkelijk: waar wandelpaden plat betreden zijn, iedere paar meter een bankje en infobord staan, je continu mensen en hun honden tegen komt en als je flink doorstapt al weer aan de rand bent aangekomen. Daarom zijn we verhuisd naar de Ardennen, ruimte, rust en natuur. Uren dwalen door eindeloze bossen. Helaas, de eindeloze bossen hier blijken geen natuur te zijn maar houtplantages. Er is geen sprake van een evenwichtig, zelfregulerend ecosysteem met een hoge biodiversiteit, het zijn slechts monoculturen:monocultuur bos

Hoe meer ik naar natuur zoek, hoe meer ontgoocheld ik word. Is er überhaupt wel sprake van natuur? Zijn het niet slechts groene cultuurgebieden? Is natuur niet iets dat enkel bestaat als je nog geen perceptie van “natuur” hebt? En dat met de komst van de beschaving ook het begrip “natuur” is ontstaan, maar daarmee tegelijkertijd dus de inhoud van het begrip verloren is gegaan. Over dit onderwerp gaat mijn eco-filosofisch onderzoek. Als jullie input (meningen, informatie, referenties, contacten, literatuur, etc.) voor mijn onderzoek hebben, hoor ik het graag!


Vind je deze blog inspirerend?
Steun onze vereniging, word donateur en geniet van de voordelen!


Mijn nieuwe blogs over onze eco-lifestyle in je mailbox?
Schrijf je dan in op de Nieuwsbrief.


Of neem een kijkje in mijn Webwinkel of Boekenwinkel waarmee je onze vereniging ondersteunt zonder dat het jou extra geld kost.


20 thoughts on “Wat is natuur?

  1. Nicky

    Ik loop tegen hetzelfde aan. Vooral het feit dat de natuur alleen ten dienste lijkt te staan aan de mens valt op. Bijvoorbeeld duurzaamheid is toch vooal het beheren van de natuur op zodaige wijze dat de komende generaties er ook van kunnen gebruik blijven maken.
    Ik sta nog maar aan het begin van mijn onderzoek, wat is basis van de morele zorgplicht voor de natuur?, maar loop al tegen het cultuur/natuur probleem aan?

    1. GreenEvelien Bericht auteur

      Dag Nicky,
      Interessant dat je met een soortgelijk onderzoek bezig bent!
      Dat cultuur/natuur probleem is heel herkenbaar 🙂
      Ik zie dat je in Wageningen studeert, welke studie volg je en wie is je begeleider?
      Is dit je Bachelor of Master-scriptie?
      Zullen we elkaar op de hoogte houden van onze bevindingen, lijkt me zeer tof!
      Groetjes Green Evelien

  2. Peter

    Hallo, ik wilde hier graag even reageren 🙂
    De natuur is niet slechts het stukje bos, beheerd of onbeheerd.. het is leven zelf.
    Zelfs de zon is maar een deel van het grotere geheel net als wij dat hier op aarde zijn al zijn we wel zeer dominant bezig en aanwezig.
    Leven is beweging en beweging is leven, de gehele kosmos is de natuur.
    De aarde is onze moeder en ze voedt ons aardelingen (mens en dier) met haar vrucht.
    Waar we mee bezig zijn is vooral onze voedster en daarmee ons thuis te vernietigen met gif en kaalkap.

    groetje

    1. Celien

      Mooi gezegd peter, ik snap evelien heel erg met wat is nou echt natuur? Maar vind hoe jij dit beschrijft ook heel echt. Mijn moestuintje is ook ‘natuur’ zonder de zon, bodem en diertjes zou er niks groeien. Ik kan het niet omhoog trekken, het kan alleen natuurlijk groeien.

  3. Stormbeest

    Voor mij is “natuur”: een gebied dat niet door de mens beheerd wordt. Met andere woorden: er IS geen natuur in België en Nederland, zelfs in bijna heel Europa niet. De gebieden die in de Benelux “natuur” heten, zijn niets anders dan schaalvergrote tuinen. Want elke vierkante meter hier wordt door de mens beheerd, van elke boom in de Benelux bepaalt de mens waar en hoe die groeit. Ik gebruik bewust NOOIT het woord “natuur” om datgene aan te duiden wat men er hier onder verstaat, ik noem het “groen”. Voor mij is “wilde natuur” dan ook een pleonasme: natuur is altijd wild, zoniet is het geen natuur.

    Dat ik dergelijke gecultiveerde gebieden geen natuur noem, betekent niet dat ik ze niet mooi kan vinden. Maar je kan een gebouw, een straat, enz. ook mooi vinden, maar noem je dat daarom natuur?

    1. GreenEvelien Bericht auteur

      @Stormbeest: Ik kan me heel erg vinden in jouw redenatie!
      Maar bestaat er überhaupt dan nog wel natuur? Want zelfs in het geval van de grote natuurreservaten in bijvoorbeeld de VS of het Amazonewoud wordt er door de mens beslist om ze intact te laten. Het is dus het beleid van de mensen om er “geen beheer” toe te passen, wat overigens ook een vorm van beheer is. En daarmee valt dus zelfs ook die natuur onder de hoede van de mens en kan er in mijn ogen niet meer van natuur gesproken worden.

    2. Bert C

      dan is er nergens nog natuur toch? wat met illegale dingen zoals mijnen in wouden, boskap in amazonewoud etc, gebieden waar pijpleidingen doorheen lopen etc etc…
      Voor mij is het ganse eco lifestyle enzo nog redelijk nieuw. komt ook voort uit steeds groter wordende afkeer tegen kapitalisme en maatschappij. natuur/groen 🙂 mens altijd al geweest.
      Ik besef wel dat ik nog grote weg af te leggen heb kwa afstand doen van materialistische zaken enzo…

      maar challenge accepted

  4. Stormbeest

    Beetje vreemde redenatie van jou, vind ik. Als je een onverharde weg hebt en je zou die KUNNEN verharden, maar je kiest er bewust voor dat NIET te doen, kun je dan in jouw ogen ook niet meer spreken van een onverharde weg?

    Of het een bewuste keuze van de mens is of niet om niets te doen in een bepaald gebied, maakt in mijn ogen verschil: het resultaat is hetzelfde, toch? Het is nog altijd 100 % door de natuur gemaakt, ook al zou de mens het wel KUNNEN beheren, als hij dat zou beslissen. Dus ja, er bestaat wel degelijk nog natuur in de wereld.

  5. Vivianne

    Hey Evelien. Leuke wat er hier allemaal op je blog staat, ik kan hier nog wel een tijdje rondkijken. Maar mag ik je alvast een tip geven i.v.m. jou filosofie interesse? Ken je Ton Lemaire, de Nederlandse filosoof en antropoloog. Ik denk dat je zijn werk wel interessant zal vinden. Op mijn (recente) blog staat ook een link naar een reportage over hem, op het tabblad informatieve films. Zijn boek “Met open zinnen” kan ik iedereen warm aanbevelen die wil nadenken over onze verhouding als mens tot de natuur.

  6. Robin

    Natuur is voor mij het proces dat spontaan optreed waar geen sprake (meer) is van bewust ingrijpen van de mens.

    Dat is dus ook het (zelfstandig) groeien van een geplante boom, het verrotten van een appel in je fruitmand en het neerstorten van een meteoriet.

    Voor echte natuur is het dus inderdaad noodzakelijk dat we onze handen en wil ergens van af trekken…

  7. Martine

    Ik woon nu op een zuidhelling in een kloof in Frankrijk. De gletsjer die deze kloof uitsleet, ooit, is begin vorige eeuw ‘verbouwd’ tot stuwmeer. De bomen aan de oever van de rivier zijn gekapt, men heeft er een paar laten staan die nu de meest mythische plaatjes op kunnen leveren als het meer wat leger is en er mist hangt tussen de steile hellingen. Het is een beschermd gebied, niet alleen doordat de EDF er het voor het zeggen heeft, maar ook als broedgebied voor de Rode Wouw. De bossen zijn niet onderhouden, het enige pad dat hier loopt wordt nauwelijks onderhouden, alleen voor toegang van de brandweer in verband met bosbranden. Je zou kunnen zeggen dat het stuwmeer de natuur om zeep geholpen heeft. Maar niets is minder waar. De natuur herschept een nieuwe balans, een nieuwe natuur met een andere diversiteit aan flora en fauna, niet minder waardevol. De vele bronnen houden deze zonnige kant van de kloof groen en vol leven. Er zijn geen moderne aanpassingen gedaan sinds het stuwmeer zijn werk doet. De oorspronkelijke rivier is nog steeds bij tijd en wijle die oorspronkelijke rivier. Als het stuwmeer gevuld is, blijft er enige stroming zichtbaar, maar het maakt de diepere stukken tot broedgebied voor watervogels en vissen en voorziet in plassen en moerassen voor de wilde zwijnen en ander wild dat komt drinken in de beschutting van de ontoegankelijkheid mogelijk gemaakt door diezelfde EDF die deze waterkrachtcentrale neerzette.
    Ik was te gast bij Krachtpunt in de Eiffel en maakte met mijn familie een wandeling door de bossen. Boomplantages inderdaad, met onderhouden paden, info-bordjes en bankjes. Mijn broer vond dit prachtige ongeschonden natuur. Ik heb me kapot geergerd dat dit gezien wordt als ‘ongeschonden natuur’. Niks natuurlijks aan dus.
    Beheerde natuur wil ik niet gelijk afdoen als geen natuur. In sommige gevallen ontstaat er een ander evenwicht, geheel door de natuur zelf gemaakt. Nieuwe natuur kan heel natuurlijk zijn. Maar als de invloed of het beheer van de mens zichtbaar is, te zichtbaar, haal ik het label natuur eraf.

  8. Stormbeest

    “Natuur is voor mij het proces dat spontaan optreed waar geen sprake (meer) is van bewust ingrijpen van de mens.

    Dat is dus ook het (zelfstandig) groeien van een geplante boom, het verrotten van een appel in je fruitmand en het neerstorten van een meteoriet.”

    De mens grijpt bewust in in het groeiproces van élke boom in België en Nederland, zelfs in “natuurgebieden” zie je niets dan bomen vol met snoeisporen.

  9. Sanderijn

    Ik begrijp u stelling in natuur, of de richting die u uitgaat.
    Ik ga er echter vanuit dat de mens deel is van de natuur en dus ook de plaats(en) die de mensen creëren om te overleven.
    Mijn onderzoek gaat over stad en natuur waarbij stad niet hoofdzakelijk als een tegenstelling van de natuur wordt gezien. Een stad is een creatie van mensen, waar mensen samenleven. Enerzijds wordt een veelheid van natuurgebieden hierdoor gevrijwaard aangezien mensen daar minder gaan wonen (ze wonen in de stad) en anderzijds is het toch vreemd om de stad als tegenstelling te zien van natuur.
    Is een bijenraad geen natuur? Het is een creatie van samenleven van natuurlijke schepselen (bijen maken een bijenraad), net zoals de stad een creatie is van de mens om te overleven (samenwerking, gemeeenschapsvorming)..

    1. Ingeborg

      Hoi Sanderijn, ik ben blij met jouw reactie. Ik worstelde ook met die vraag omdat wij mensen toch óók onderdeel van de natuur zijn. Als een otter een boom omknaagt en daarmee de rivierloop veranderd is dat niet anders dan dat de mens een veld omploegt en daar groenten op verbouwd. In beide gevallen wordt de ongerepte natuur beinvloed door natuurwezens. Dat de gevolgen minder prettig kunnen zijn staat buiten deze discussie

  10. roos de lange

    beste Evelien,

    misschien heb je wat aan dit boek: Next Nature. ze hebben ook een website. vooral gericht op design maar ik kan er zelf veel inspiratie uithalen voor onderzoeken en beeldend werk.
    ook de kunstenaars Lois een Franziska Weinberger zouden van pas kunnen komen.

    voor mij is echt “grote” natuur niet meer te vinden in nederland. wij hebben het land van de zeebodem gewonnen en ingedeeld zoals het ons uitkwam. de enige natuur die ik nog kan vinden is het zogenoemde onkruid. dit is natuur die zonder onze bemoeienis groeit. tot de mens het ontdekt en eruit trekt.

    1. GreenEvelien Bericht auteur

      @roos de lange: Bedankt voor de tip, maar dit boek behoort voor mij niet tot de natuur-filosofische werken, eerder tot de populaire wetenschappen, waarmee ik niet wil beweren dat het geen goed boek is.

  11. Felicia

    Ik denk dat “natuur” wat onhandig is qua woordkeus. Iedereen heeft een beetje z’n eigen interpretatie. “Wildernis” zoals het op Wikipedia staat, vind ik wel een goede voor wat je beschrijft!

  12. Stormbeest

    Ik vind dat “wildernis” het enige is wat de term natuur mag dragen. Al de rest is cultuur(landschap). Er zijn mensen die met “de natuur” een landbouwgebied bedoelen. Dat is net zoiets als een dwerg een reus noemen. Maar ook dat wat in België “natuurgebied” heet, is net zo kunstmatig als een voortuin met een gewied bloemperk en gladgeschoren gazon. Alles is er gepland en met tuingereedschap gemaakt, iedere boom, elke vierkante meter. Juist het feit dat men hier van alles natuur noemt wat niks met wildernis te maken heeft, maakt duidelijk hoe erg men vervreemd is van de échte natuur.

    Ik kan overigens een landbouwgebied best mooi vinden, met name zeer uitgestrekte velden met nergens huizen, palen, fabrieken,… zoals in Frankrijk overal te vinden is. Maar daarom noem ik dat geen natuur.

  13. Celien

    Hoi Evelien,

    Dit is inderdaad een interessant onderwerp, ik ben benieuwd heb je je onderzoek afgerond? Ik ben erg benieuwd wat jouw bevinden waren?

    Groetjes Celien

Laat een reactie achter

Graag enkel reageren op de inhoud van deze blog.

Wil je eerst de bovenstaande reacties lezen, misschien is je vraag al gesteld en beantwoord.

Heb je een persoonlijke vraag, ga dan naar Eco-advies.

Reacties met links naar commerciele producten of diensten worden niet toegelaten.

Je reactie is niet gelijk zichtbaar, omdat deze goedgekeurd dient te worden.

Reacties kunnen worden ingekort.

Je mag kritisch zijn, maar reacties die niet respectvol zijn, worden niet toegelaten.



Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd *


Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.