Jongens/meisjes paradigma
Wij willen onze kindjes niet opvoeden volgens het rollenpatroon of jongen/meisje paradigma. Als ons zoontje net als zijn zusje een diadeem of speldjes in zijn haar wilt, prima. En hij vindt momenteel rose een mooie kleur, geen probleem.Ik zal Linde zelden rose kleertjes aandoen en ze draagt nu ook gewoon de kleertjes van Olaf. Ze had laatst truitjes tekort en toen hebben we voor haar een mooi tweedehands blauw truitje gekocht, juist als tegenreactie omdat blauw “standaard” voor jongens is.
Met zijn tweede verjaardag van Olaf heeft hij van ons een keukentje gekregen, want wij vinden het zelf heerlijk om te koken. Ook kreeg hij toen een (stoffen) pop omdat ik zwanger was van ons dochtertje. Dan kon hij de pop aan- en uitkleden als ik dat bij zijn zusje deed. En als ik met Linde in de draagdoek ging wandelen, droeg hij zijn pop in een draagdoek.Mijn broer vond een keuken en een pop echter niets voor een jongen en gaf Olaf daarom een houten gereedschapskist cadeau.
Het is overigens niet zo dat we onze kinderen er van weerhouden activiteiten te doen waarvan maatschappelijk “verwacht” wordt dat die bij hun geslacht horen.
Olaf is fan van alle voertuigen: tractoren, vrachtwagens, bussen, trein en boten. In onze straat worden een paar nieuwe huizen gebouwd en dan kan hij gerust de hele middag naar de hijskraan kijken. En als we naar de stad gaan, dan wil hij iedere keer naar het station om naar de trein te kijken.
Toen een boer vorig jaar stookhout kwam leveren, was het natuurlijk geweldig dat hij even in de tractor mocht zitten!
En Linde is helemaal weg van tasjes, schoenen, hoedjes, kettingen en armbandjes.
Deze voorkeuren vinden we uiteraard ook prima!
Genderneutraal
Het is dus niet zo dat we onze kindjes geheel gendervrij of genderneutraal opvoeden. Een vriendin van mij gaat daar wel verder in, ze heeft haar kindje een naam gegeven waaruit niet op te maken valt of het een jongen of meisje is en ook aan de kleding zal je nooit het geslacht kunnen bepalen. Het geslacht van het kindje is overigens niet geheim, maar gewoon niet direct op te maken.Haar motivatie hiervoor is dat als van kindjes het geslacht bekend is, ze door volwassenen gelijk anders benaderd worden. Staan zowel een jongen als een meisje op een trap, dan wordt er over het algemeen tegen een jongen gezegd: “goed zo, ga door, omhoog”, terwijl een meisje te horen krijgt: “pas op, voorzichtig, doe maar kalmpjes aan!”.
‘De eerste keer dat ik met het idee geconfronteerd werd, was bij een college ontwikkelingspsychologie. De docent liet ons het geluid horen van baby David, die behoorlijk moest huilen. Aan ons de schone taak om aan het huiltje te horen wat hij voelde. Na ingespannen geluisterd te hebben, kwam de zaal tot de conclusie dat David boos was. Heel goed, zei de docent, we doen er nog eentje.
Nu luisterden we naar baby Dana. Ja, we kregen de slag te pakken en we constateerden unaniem dat Dana verdrietig was.
Verrassing, grijnsde de docent vergenoegd, je hebt twee keer hetzelfde geluidsfragment gehoord. Wat je zojuist hebt geleerd heeft niets te maken met babygehuil; je hebt geleerd wat je eigen vooroordelen over jongens en meisjes zijn.
Ik voelde me behoorlijk gepakt: ik beschouwde mezelf als vrijzinnig, en onbevooroordeeld over de seksen. Ik had ongelijk. Maar ‘gelukkig’ ontdekte ik dat ik niet de enige ben. Zo’n 80 tot 90% van alle mensen zit – zelfs nu nog – onbewust vol stereotypen over mannen en vrouwen.’Bron: Boek "Het idee M/V" – Asha Ten Broeke
Commercie
Dit jongen/meisje rollenpatroon wordt natuurlijk ook ontzettend versterkt door de commercie. In de winkels, zowel qua kleding als speelgoed, zie je een strikte tweedeling, rose/rood voor meisjes en blauw/groen voor jongens.
Het schijnt dat nog steeds enkel mama’s het huishouden doen
én dat dit dus ook enkel voor dochters is voorbestemd.
De jongenslaptop bevat meer technische functies dan de meisjeslaptop
oftwel hier wordt geimpliceerd dat jongens technischer aangelegd zijn dan meisjes!
Gelijke kansen?
Gelukkig zijn de speelgoedfolders in Zweden minder conservatief:
En ook is er een vrouw die "perfecte" (oftewel onrealistische) barbie-poppen omtovert tot prachtige en lieve meisjes-poppen, zonder make-up, dikke lippen en sexy kleding.
Wat een belangrijke invloed heeft op het beeld dat kinderen (meisjes én jongens) van vrouwen en meisjes hebben!
Zweden: voorbeeld genderneutraal
Maar Zweden is in alles veel vooruitstrevender wat betreft ouderschap, ook het ouderschapsverlof is daar veel beter geregeld dan hier in België en Nederland. En er is daar zelfs een genderneutrale crèche opgericht!
Kinderboeken
Ik erger me ook aan veel kinderboeken. De sprookjes zijn altijd hetzelfde, de prinses prikt zich aan een spinnewiel, eet een vergiftigde appel, verliest haar glazen schoentje en dan moet een prins haar komen redden. Oftewel de mannen zijn de helden!Dit soort sprookjes worden hier in huis dus gewoon niet voorgelezen.
Maar niet alleen in sprookjes, ook in andere verhalen gaan de jongens buiten op avontuur en de meisjes spelen binnen met poppen of met een keukentje. Ook bij Jip & Janneke is het altijd hetzelfde rollenpatroon wat terugkeert, Jip is de kwajongen en Janneke het brave meisje. Er werd me eens aangeraden om de namen van Jip en Janneke daarom gewoon om te draaien!
Gelukkig zijn er ook veel voorleesboeken die niet stigmatiserend zijn.
Ontwikkelingen
Natuurlijk is er al een grote stap woorwaarts gemaakt, meisjes zijn niet meer verplicht jurkjes of rokjes te dragen zoals vroeger. Ook in hun opleidings- en beroepskeuze is er al veel meer vrijheid. Ook zijn holebi’s over het algemeen geaccepteerd.Maar aan de andere kant was de kinderwereld, vooral wat betreft kleding en speelgoed, nog nooit zo sterk opgesplitst in rose versus blauw als tegenwoordig. Je kan geen kleding- of speelgoedwinkel inlopen of het aanbod is ingedeeld voor jongens versus meisjes met bijbehorende kleuren of stereotype voorbeelden zoals "Cars" versus "Hello Kitty".
Mijn mening: nature versus nurture
Ik geloof dat er wel een verschil is tussen jongens en meisjes, niet alleen fysiek, dus een piemel of vagina, maar ook dat er een verschil is in gedrag en voorkeuren tussen beide geslachten.
Maar de "maatschappij" verklaart dit verschil vaak enkel geheel neurologisch oftewel de geslachtshormonen beïnvloeden de hersenen die het gedrag en voorkeuren aansturen. Hierdoor is dit verschil gebaseerd op nature (aangeboren). Zoals onder andere ook beweerd wordt door de populaire hoogleraar neurobiologie Dick Swaab.
Ik denk echter dat dit verschil slechts door een klein deel neurologisch bepaald wordt door de geslachtshormonen en veel meer door maatschappelijke verwachtingen. Dus slechts een kleine mate nature en in grote mate nurture (opvoeding).
Hiermee neemt mijn visie een positie in tussen die van de huidige wetenschap (nature) en die van de genderfree-beweging (nurture).
Ik zou graag willen stimuleren dat die maatschappelijke verwachtingen neutraal worden zodat jongens en meisjes zich kunnen ontplooien tot wie ze werkelijk zijn met een enorme mogelijkheid aan differentiatie in plaats van slechts de keuze hebben tussen de stigmatiserende tweedeling die er nu heerst.
Opmerking voor journalisten en studenten:
Ik krijg veel mails met interview-verzoeken over dit onderwerp. Ik wens hier niet aan deel te nemen, omdat ik de privacy van mijn kinderen en hun opvoeding wens te behouden.
Ook de vraag of ik andere ouders ken die genderneutraal opvoeden, wil ik niet beantwoorden omwille van hun privacy.
