Prikkels bij kinderen

Overprikkeling en onderprikkeling

Tegenwoordig worden kinderen vaak bestempeld met autisme of adhd. Ik houd niet zo van die benadering of “labels”.

labeling

prikkels2Zelf bekijk ik kinderen liever hoe zij omgaan met prikkels. En vaak zie je dat kinderen overprikkeld of onderprikkeld zijn. Dit geldt trouwens niet alleen voor kinderen maar ook voor volwassenen.
Het instrument “prikkelgevoeligheid” helpt me enorm om mijn kinderen te begrijpen.

onderprikkeling2 overprikkeld

Wij hebben duidelijk een overprikkeld en een onderprikkeld kind. En altijd als ik het dan over die verschillende prikkelbehoefte bij hen heb, kijken mensen me vreemd aan.

“Is je ene kind autistisch?”, vragen ze me dan. “Nee, het is gewoon gevoelig voor prikkels en indrukken, daarom houdt het van rust.”
En als ons andere kind constant stuitert, friemelt, roept en geen twee seconden kan stilzitten: “Heeft het misschien adhd?” Dan antwoord ik: “Nee hoor, die heeft gewoon constant prikkels nodig.”

Terwijl ons overprikkeld kind uit school zich een half uur opsluit op de wc om tot rust te komen van de overload aan prikkels, klimt ons onderprikkeld kind in bomen en springt het 100x op de trampoline om extra prikkels op te doen.

Boek: Wiebelen en friemelen

Was zo blij toen ik las over het boek Wiebelen en friemelen in de klas, dat kinderen juist ook vanuit die prikkelgevoeligheid benadert.
Waarom het ene kind liefst met een capuchon opzit in de klas, om zich zo af te kunnen schermen van de overload aan prikkels, dit is een overprikkeld kind. Terwijl een ander kind constant zit te wiebelen en friemelen, dit is een onderprikkeld kind.
Een feest van herkenning toen ik het boek las!
wiebelen

Naast herkenning bracht het boek mij gelukkig ook nieuwe inzichten. Dat je namelijk zowel actief als passief op die over- of onderprikkeldheid kan reageren.
En dat op basis daarvan bepaald gedrag(stoornissen) getoond wordt. Aan de hand van bepaalde gedragingen kun je dus afleiden of je kind over- of onderprikkeld is.

Overprikkeld en onderprikkeld met actieve en passieve reacties

Een kind dat onderprikkeld is en daar actief op reageert, gaat bijvoorbeeld tijdens de les vaak naar de wc of het bekende wiebelen op een stoel, om zichzelf zo toch te voorzien van extra prikkels.

Is een kind onderprikkeld en reageert het daar niet actief op, dan glijdt het in de passieve houding en lijkt het lui, ongeïnteresseerd en is niet echt “aanwezig”.

onderprikkeld

Een kind dat overprikkeld is reageert actief door bijvoorbeeld achter in de rij te gaan staan (in plaats van middenin de drukte) of een capuchon over zijn/haar hoofd te trekken.

Reageert een overprikkeld kind niet op zijn/haar overprikkeling, dan kan het het volgende gedrag laten zien: hyper en gestresst, snel geïrriteerd.

overprikkeling2

Actief Passief
Overprikkeld Rust zoeken
(achterin rij staan, capuchon opzetten)
Hyper, stress
Onderprikkeld Wiebelen en friemelen Niet alert

Veel meer van deze gedragingen staan in het boek.

Handvaten voor oplossingen

Plus geeft het boek ook handvaten welke oplossingen je kunt aanbieden.

Zoals bijvoorbeeld een wiebelkussen of kauwketting aan een onderprikkeld kind geven, zodat het meer prikkels te verwerken krijgt en actief blijft.
Ook kun je een onderprikkeld kind extra bewegingstaakjes geven, zoals het bord schoonvegen op school of thuis de tafel dekken.

onderprikkeling

Een overprikkeld kind kan bijvoorbeeld gehoorbeschermers dragen om zo minder prikkels te ontvangen.
overprikkeling1

Dit boek was voor mij een eye-opener! Zo kon ik bepaald gedrag van mijn onderprikkeld kind, wat ik zelf als overprikkeld persoon als storend ervaarde, wel beter begrijpen.

En op school heeft ons onderprikkelde kind problemen. Vorig jaar wilde het niet meer school, want het leerde er toch niks: “Ik blijf thuis en ga thuis oefeningen doen en leren lezen.” (Het had al ervaring met thuisonderwijs).
Het is een paar weken thuis geweest en heeft iedere dag fanatiek en vol enthousiasme geleerd.
We gingen gesprek met de juf aan, die zei ons kind helemaal niet toonde dat het zich verveelde op school. Omdat het dus zo onderprikkeld was, toonde het apatisch gedrag.

onderprikkeling1_bewerkt

Boek ook voor prikkelende volwassenen

Het leuke aan dit boek is dat er ook vergelijkingen worden gemaakt met overprikkelde en onderprikkelde volwassenen.
Zoals sommiggen behoefte hebben aan een dubbele espresso, terwijl anderen liever een kopje groene thee hebben.
onderprikkeling-volwassene
En er worden veel praktische casusen beschreven om te duiden met wat voor kind je te maken hebt en hoe je hem/haar kan helpen.

Achterin het boek staat ook hoe verschillende thuissituaties samengaan of conflicten geven met over- en onderprikkelde kinderen.
En ook hoe het karakter en aanpak van de leraar wel of juist niet goed samengaat met een over- of onderprikkelde leerling.
Plus hoe deze thuis/school-situaties natuurlijk op te lossen.
Dus het is niet alleen een theoretisch boek, maar komt ook praktische oplossingen!

leerkracht-ouder-ander-beeld

Het boek is geschreven voor leraren om kinderen in de klas beter te begrijpen en hoe met die verschillende individuele prikkelbehoeften van kinderen toch om te kunnen gaan in een groep.
Maar het boek is toepasbaar voor iedereen die met kinderen omgaat, dus ook geschikt voor ouders, opa’s en oma’s, begeleiders van jeugdgroepen.
En het boek is simpel geschreven, dus je hoeft geen pedagogische achtergrond te hebben om het te begrijpen.
prikkelmeter

Kinderen ziek of de maatschappij?

In onze maatschappij wordt er van kinderen verlangd dat ze liefst gelijk doorslapen, slechts om de zoveel uur een fles voeding drinken en dat als ze naar school gaan moeten ze braaf zijn. En als ze niet aan dat ideaalbeeld voldoen, zijn zij “ziek” en hebben ze dus autisme of adhd.
onderprikkeling_maatschappij
Misschien moeten we ons vragen stellen bij een maatschappij die steeds meer kinderen een label opplakt?

Onderstaand filmpje zeker kijken tot minuut 1:07

Deze video is enkel beschikbaar voor donateurs.

Ik vind dat we op basis daarvan kunnen vaststellen dat niet onze kinderen, maar de maatschappij ziek is!
Omdat zij zo verstarrend is en iedereen probeert te reduceren tot eenheidsworst. Zij kan niet meer omgaan met individuele verschillen, terwijl juist die verscheidenheid zorgt voor een flexibele samenleving en een mix aan opportuniteiten garandeert!


Deze video is enkel beschikbaar voor donateurs.

Natuurlijk Ouderschap reikt verder dan baby-tijd

De periode van bevallingen, borstvoeding, wasbare luiers en draagdoeken is bij ons dan wel voorbij, dat betekent nog niet dat onze periode van Natuurlijk Ouderschap ook voorbij is.

Voor mij betekent Natuurlijk Ouderschap “Luister naar je (moeder)gevoel!”
Laat je niks wijsmaken over voedingsschema’s, over je kind laten huilen om het te leren doorslapen en dus ook niet over “labels”.
Koester je kind, luister naar de signalen je kind en bied jouw kind waar hij/zij behoefte aan heeft. En je kind door de bril “prikkelgevoeligheid” bekijken, kan je zeker helpen om hem/haar beter te begrijpen en dus ook zo beter af te stemmen op zijn/haar behoeften!

listen

© Illustraties: Ruud Bijman

Disclaimer: Deze blogpost is geschreven om inzicht te geven in prikkelgevoeligheid. Ik ben echter geen pedagoog en doe dus geen analyses. Het vermelde gedrag in deze blog is enkel bedoeld om te duiden, wat niet impliceert dat met het vertonen van bovenstaand gedrag je kind ook over- of onderprikkeld is.

Lees ook over Natuurlijk Ouderschap:
Thuisonderwijs
Onderwijs: onwijs moeilijk
Trots ouderschap
Zalig zamen zlapen zzz
Natuurlijk Ouderschap
Samen slapen XL
Consultatiebureau: zorgzaam of zorgwekkend?


Lees ook over Maatschappij:
Groot(s) effect
Gek is zo gek nog niet
Burgerlijke ongehoorzaamheid


Vind je deze blog inspirerend?
Steun onze vereniging, word donateur en geniet van de voordelen!


Mijn nieuwe blogs over onze eco-lifestyle in je mailbox?
Schrijf je dan in op de Nieuwsbrief.


Of neem een kijkje in mijn Webwinkel of Boekenwinkel waarmee je onze vereniging ondersteunt zonder dat het jou extra geld kost.


18 thoughts on “Prikkels bij kinderen

Overprikkeling en onderprikkeling

  1. frederika

    Als moeder v twee jongens met labels vind ik dit een verhelderend en goed stuk. Inspirerend om het zo te bekijken! Bedankt!
    ps autistisch schrijf je met sch op het einde

    1. GreenEvelien Bericht auteur

      @frederika: Bedankt voor je compliment, heel fijn om te horen dat het nieuwe inzichten geeft voor label-kinderen!
      En merci om me te wijzen om de schrijffout, ik pas het gelijk aan.

  2. Inte

    Interessante post! Wat ik al meende te zien bij mijn kinderen (en bij mezelf 😉 ik ben diegene die een dubbele espresso besteld 😉 ), daar blijkt een heel boek van te zijn.
    Ik ga het boek lezen, Evelien. Dank voor de goede tip!

  3. Els

    Wat een goede blog!! Zeer herkenbaar, als mama van een vaak overprikkeld kind, waarbij ik ook al de vraag gekregen heb ‘is hij soms autistisch?’ Nee hoor, gewoon snel overprikkeld, en heeft dan nood aan rust en de geruststelling van mama dat hij ok is zoals hij is. Jammer genoeg heeft hij het ook vaak moeilijk op school (en vindt de juf dat hij daar moet leren mee omgaan, want “anders gaat hij niet meekunnen in de maatschappij”, zucht…).
    Ik ga zeker het boek eens bekijken dat je aanraadt.

    1. GreenEvelien Bericht auteur

      @Els: Oh, die opmerking “overprikkelde kinderen (en volwassenen) moeten zich maar aanpassen anders kunnen ze niet mee met de maatschappij!” komt mijn strot uit.
      Misschien is het wel veel beter om niet mee te hollen met die druk-stress-geld-status-maatschappij en gewoon je unieke gevoeligheid te behouden!

  4. Judith

    Ik ga het direct doorgeven op school. Ik heb veel gelezen over Sensory Processing Disorder en ik zie wat raakvlakken. School wilde het label ADD of ADHD gaan plakken en ik heb echt moeten vechten (en nog steeds) voor begrip en goede begeleiding voor mijn zoon van 8.

  5. lieveheersbeestje

    Dat klinkt heel aannemelijk. Als moeder van vier, waarvan er twee al volwassen zijn, komt mij dit geheel geloofwaardig over. Zo lag mijn oudste zoon altijd een paar minuten te huilen in de keuken als hij uit school kwam…overprikkeld. En is de jongste in de vakanties een heel rustig en behulpzaam kind en de dag dat de school weer begint veranderd hij in een brutaal jochie. Tja, je corrigeerd maar je weet gewoon dat dat gedrag ergens vandaan komt, waarschijnlijk ook wel overprikkeld. Als ik in de basisschool groep kijk van de jongste, zijn er veel kinderen met ‘etiketjes’. Vroeger waren er gewoon drukke kinderen, die mochten dan even een klusje doen voor de directeur of zo, om extra prikkels te krijgen. En de superstille kinderen. Die mochten in de pauze binnen blijven en een mooie bordtekening maken, dat drukke schoolplein maakte ze niet happy…Mijn meester was een wijze man!

    1. GreenEvelien Bericht auteur

      @lieveheersbeestje: Yep, hier ook een krijsende kleuter gehad die op grond lag te spartelen van overprikkeldheid…

      Wat heerlijk dat jouw leraar van vroeger gewoon aanvoelde dat sommige kinderen graag extra prikkels opdeden en sommige wat minder!
      Tegenwoordig is het op school te druk met prestaties, cito-toetsen en leerdoelen van het jaar-programma afwerken. Te veel nadruk op kennis-overdracht en te weinig op persoonlijke ontwikkeling en zelfstandig reflecteren, als je het mij vraagt, ben namelijk zelf ook juf geweest.
      Dat ligt niet aan de juffen zelf (meesters zijn er al bijna niet meer…), maar aan het schoolsysteem waarin de prestatiedruk (te) hoog is (voor leerlingen én leraren) en alles pedagogisch verantwoord moet worden, waardoor gewoon afgaan op hun gevoel wat voor welk kind het beste is, er daarom zelden meer bij is, helaas!

      1. lieveheersbeestje

        Ik ben het helemaal met je eens. Het resultaat zijn dus kinderen die op de middelbare school zitten en er gewoon de brui aan geven…geen toekomst meer zien…

  6. Stella Verhoef

    Ben erg blij met je site, Evelien.
    Ook dit artikel spreekt me aan. Wij gebruiken geen labels meer (bi-polair, borderline, HSP, adhd add, Ass, etc.), en hebben het over onze ‘unieke breinbedrading’. (In onze clan wemelt het van de specifieke breinbedradingen, nl.)
    Wat ik mis in je artikel is het vernietigende effect van massale vaccinaties van zuigelingen met stoffen (o.a. kwik) die aantoonbaar autisme en hersenletsel veroorzaken. Er is veel onderzoek gedaan naar de relatie tussen voeding en adhd, asperger, autisme, en dat soort ‘aandoeningen’. Een goede orthomoleculair diëtiste kan veel helderheid verschaffen.
    En het kost even wat tijd in een druk, druk, druk leven, maar de achterkanten van je voedselverpakkingen bestuderen zorgt voor een lading vallende kwartjes!

    1. GreenEvelien Bericht auteur

      @Stella Verhoef: Bedankt voor je compliment!

      Op mijn site kun je mijn visie over vaccinaties vinden, verder doe ik daar liever geen concluderende uitspraken over, omdat dit helaas allemaal niet wetenschappelijk bewezen is. Als jij me die wetenschappelijk aantoonbare artikelen wilt mailen, heel graag!

  7. Bert

    Een heel verhelderend en interessant stukje, Evelien! Mijn stage als instructeur bij een outdoor bedrijf zal er zeker beter door worden. En ik ga het boek aanschaffen. Dank!

    1. GreenEvelien Bericht auteur

      @Annemarie: Het gaat in het boek over sensorische informatieverwerking. Je zou in het Engels eens kunnen zoeken op “Sensory Integration” of “Sensory Sensitive”. Succes!

  8. Annelies

    Wat een super fijne uitleg over prikkeling bij kinderen. Bij de vorige 10 minutengesprekken op school kwam de juf van onze oudste zoon met het feit dat hij niet goed mee kwam en zichzelf in de weg zit tijdens lessen. Ze adviseerde ons naar een kinderergotherapeut te gaan met hem. Er was in een van haar eerdere klassen een jongen geweest die daar veel baat bij heeft gehad. Omdat wij geen referenties in onze kring hebben met kinderen in dezelfde leeftijd, hadden we geen idee wat er speelde. Tuurlijk was hij druk en onhandig en stuurloos. Maar dat hoorde toch gewoon bij jongens? Nu hij bij de ergotherapeut loopt, weten we in iedere geval dat hij niks aan deze houding kan doen en kijken we of ze met een prikkeltherapie zijn onderprikkeling wat meer geprikkeld kan worden en de rest ban de dag zijn lijf iets meer rust krijgt. Nu ik jouw artikel gelezen heb, ben ik zijn juf erg dankbaar dat ze hem niet meteen een stempel adhd gegeven heeft. En dat we nu zelf ook onze kijk op zijn gedrag kunnen asnpassen zodat hij met wat handvatten een richting op kan waarbij hij zichzelf minder in de weg zit.

    Mijn vraag naast dit verhaaltje is of jij ook het boek ‘Wiebelen en Friemelen thuis’ kent en of dat dan beter voor de toepassing thuis geschikt is.

    Dank!

Laat een reactie achter

Graag enkel reageren op de inhoud van deze blog.

Wil je eerst de bovenstaande reacties lezen, misschien is je vraag al gesteld en beantwoord.

Heb je een persoonlijke vraag, ga dan naar Eco-advies.

Reacties met links naar commerciele producten of diensten worden niet toegelaten.

Je reactie is niet gelijk zichtbaar, omdat deze goedgekeurd dient te worden.

Reacties kunnen worden ingekort.

Je mag kritisch zijn, maar reacties die niet respectvol zijn, worden niet toegelaten.



Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd *


Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.